STAD – Napoleon en de gedeeltelijke afbraak van de Sint-Pietersabdij

persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

Wat had Napoleon met Gent te maken?

STAD – 05 mei 2021 – Als de Franse revolutionairen kerken en kloosters plunderden en de geestelijken verjoegen, nam Napoleon Bonaparte wat overbleef in beslag. In het geval van de Sint-Pietersabdij kwam daar bovenop nog de verminking van het gebouwencomplex.

De Sint-Pietersabdij ini 1641 – pic gravure Antonius Sanderus

Als keizer Karel de genadeslag gaf aan de Sint-Baafsabdij, was Napoleon Bonaparte diegene die de Sint-Pietersabdij de das om deed.

Onder het Frans Bewind heeft het stadsbestuur de abdijgebouwen compleet verminkt in 1811.

Het stadsbestuur verwierf in die tijd de kloostergebouwen, herschiep het ene deel tot kazerne – wat vandaag nog overgebleven is – en sloopte het andere deel om plaats te maken voor een oefenterrein: het huidige Sint-Pietersplein. Slechts in 1950 verlieten de militairen het klooster en besliste de stad om de Sint-Pietersabdij te restaureren.

Sint-Pietersabdij – uit de collectie van J.B. Wynantz – 1820 – pic beeldbank.stad.gent

Uit een pdf-document van UGent citeren we architect-dr. Roger van Driessche in zijn traktaat ‘De konventuele gebouwen van de Sint-Pietersabdij te Gent’. Hij beschrijft tot in detail hoe de gebouwen er uit zagen voor de sloop.

“De ingang bevond zich nog steeds in de zuidmuur van bet stalhof, met links daaraan de portiersloge en rechts enkele stallingen. Het stalhof zelf werd ten zuiden begrensd door de buitenmuur, ten westen door de Proostdij, ten noorden door een ijzeren afsluiting, ten oosten door de ontvangerij en bet gastenkwartier. In de Proostdij waren ondergebracht de vierschaar, de gevangenis met kapel en de pijnkelder.

Tegenover de korte gevel zuid, strekte zich een binnentuin uit palend aan de Kanunnikenstraat. Dit binnenplein werd gevolgd door een tweede, met in de oostwest-as de prelatuur, waarvan de achtergevel gericht was naar een derde binnenplein grenzend aan het kerkhof van de 0.-L.-Vrouwkerk. In bet hek tussen deze kerk en de prelatuur lag de moderne ingang. De smalle vleugel van bet paleis en het daaraan evenwijdig koetshuis waren gebouwd omheen een fraaie tuin.”

De tuin van de abdij – resten van een afgebroken gebouw

“De barokkerk neemt dezelfde plaats in als de romaans-gothiscbe. Al de gebouwen ten oosten van de kapittelzaal en het dagkwartier werden gesloopt. Alleen een brouwerij en een bakkerij met uitzicht op de Kantienbergstraat bleven behouden. Ten oosten van de kloostergang ligt de kapittelzaal met daarboven de gewezen bibliotheek, met in het verlengde de dagkwartieren; daarop haaks gebouwd omsluiten de refter en de infirmerie samen met de ontvangerij een ruime binnenkoer.”

Wist je dat Karel van Hulthem – vermeld in een straatnaam in de studentenwijk – onder het bewind van Napoleon Bonaparte de kloosterkerk van de Sint-Pietersabdij kon redden door er tijdelijk een museum van te maken? Zo niet, was de kerk allicht gesloopt net zoals de OLV-parochiekerk naast de kloosterkerk. Twee kerken naast elkaar, leverde overigens de straatnaam Tweekerkenstraat op, het adres van de Ugent faculteit Economie.

Tweekerkenstraat – links Sint-Pieterskerk – rechts UGent Economie

Voegen we hier nog aan toe dat Napoleon in 1815 ook een oefenplein had in Gentbrugge. Getuige daarvan is de Oefenpleinstraat – tussen Moscouvidaduct en de Brusselsesteenweg.

Napoleon had ook militairen aan de Sterre en aan het Citadelpark. De straatnaam Krijgslaan verwijst daar nog naar.
In de Vestingpoort van de afgebroken citadel – gebouwd in de Nederlandse Tijd – is een inscriptie aangebracht die verwijst naar de Slag bij Waterloo.