persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
DEEL VI (en slot) – Zuidwestelijke kant, richting Grootkanonplein
STRATEN/ STAD – 04 februari 2024 – De zuidwestelijke kant van de Vrijdagmarkt is op enkele plekken ingrijpend veranderd door nieuwbouw. Enerzijds is er de ‘Carrefour Express’, anderzijds de nieuwbouw die toegang geeft tot de ‘Primark’ en de achterliggende residentiële panden.
Ooit waren daar ‘Singer’ naaimachines en ‘Franco-belge’ …
In Deel V in deze serie kwam de zuidelijke kant (kant Serpentstraat) aan bod. Deel IV was gewijd aan de oostelijke kant van de Vrijdagmarkt (de kant van het ‘Toreken’). In Deel III bespraken we de kant van het ‘Lakenmetershuis’. In Deel II beschreven we de noordelijke kant (ter hoogte van het Anseeleplein). In Deel I hadden we het over de westelijke kant.
Elk deel beschrijft de historische gebouwen en besteedt aandacht aan de handelszaken van enkele decennia geleden. Elk deel wordt afgesloten met een brok geschiedenis.
SERIE – De markt hebben we opgedeeld in “blokken”. We brengen elk blok in een apart artikel. De beschrijvingen van de huizen en de oude foto’s komen uit ‘Inventaris Onroerend Erfgoed’.
Nr. 51-52
“Diephuis (…) barokgevel van bak- en zandsteen uit de tweede helft van de 17de eeuw. (…) Volledig verbouwde pui.”
Nr. 53-54
“Diephuis (…) bepleisterde lijstgevel uit het begin van de 19de eeuw ter vervanging van een trapgevel. (…) Houten winkelpui in neoclassicistische stijl uit eerste helft 19de eeuw.”
Nr.s 56 en 58
Nieuwbouw. Nr. 56: winkel ‘Carrefour Express’; Nr. 58: toegang tot achterliggende residentiële panden van bouwpromotor ‘MG’, alsook tot de ‘Primark’.
Nr. 60
“Dubbelhuis (…) uit eerste kwart 19de eeuw. Linker pand voorzien van nieuwe bakstenen gevelbekleding. (…) Verbouwde winkelpui.”
Nr. 61
“Empiregetinte gevel (…) uit de eerste helft van de 19de eeuw. (…) Uitgewerkte houten winkelpui uit 19de eeuw met verwerking van geglazuurde tegels.”
Nr. 63
“Klokgevel (…) volgens de bouwaanvraag dagtekenend van 1767. (…) bekronend ovaal venster in Lodewijk XVI-stijl (…) De geveltop wordt boven de rondbooglijst bekroond met een afgeknotte klokvorm.”
-50 EN -15 JAAR – De foto’s zijn van ca. vijftig en van ca. vijftien jaar geleden. Of nog anders gesteld: het verschil tussen de foto’s is vijfendertig jaar evolutie. Net zoals de foto’s is de informatie over de huizen afkomstig uit ‘Inventaris Onroerend Erfgoed’.
Geschiedenis – Enkele bijzondere randaspecten
‘DULLE GRIET’
Niet op de Vrijdagmarkt, maar op het aanpalende plein ‘Grootkanonplein’ staat… inderdaad… het groot kanon, genaamd ‘Dulle Griet’. Het kanon kwam in Gent aan in 1578. Het was al minstens honderd jaar oud toen het hier aankwam. Het is vervaardigd tijdens de Bourgondische tijd. Het achterdeel verwijst naar het “wapen” van de hertogen. Het is “geïmporteerd” uit Oudenaarde ten tijde van de ‘Calvinistische Stadstaat‘, toen Gent en Vlaanderen probeerden te ontsnappen aan de Spaanse gesel. Het kanon had moeten dienen om de Spaanse aanvallen op de stad te weerstaan. In die periode was er felle oproer in de Nederlanden tegen het Spaanse bewind, zo ook in Gent. Echter bleek het kanon bij aankomst in Gent onbruikbaar.
Eerst noemde men het plein ‘Wannekensaard’, naar de nabijgelegen brouwerij ‘het Wannekin’. Dixit Guido Deseyn in zijn ‘Gids voor oud Gent’ (Standaard Uitgeverij, 1986).
FRIETKOT
“Grote porties en lekkere frieten in een gezellig karretje op de Vrijdagmarkt. Minpuntje is wel dat er geen zitplaatsen aanwezig zijn.” [Op de foto waren die er intussel wél]. Dit schreef ‘Tripadvisor’ ooit. Helaas valt niets meer te schrijven over dit frietkot. Het is verdwenen.
In november 2021 viel het verdict. Gezien de eigenaar het standgeld aan de Stad Gent niet meer kon betalen, werd het “chaletje” weggesleept. Er was in die tijd veel commotie rond het verhogen van het standgeld door de Stad. Ook de ‘Blauwe Kiosk’ op de Kouter en de frituur op het Fratersplein verdwenen. (De ‘Blauwe Kiosk’ is inmmiddels terug).
ONDERGRONDSE PARKING EN “DE REUS”
De ondergrondse parking op de Vrijdagmarkt was klaar in 1982. Gedurende de aanleg ervan werd het standbeeld van Jacob van Artevelde (uit 1863) naar veiliger oorden overgebracht. Een andere keer dat het standbeeld van Jacob van Artevelde van zijn sokkel “verdween”, was in het voorjaar van 2013, zes jaar geleden. Eigenlijk werd hij enkel aan het zicht van de toeschouwers onttrokken. En dit voor werken aan zijn sokkel.
Lees in dit verband ook op deze blog: ‘Over de ‘Reus van Gent’: toen Jacob zijn sokkel verliet‘
ACHTERLIGGENDE RESIDENTIE
Jaren geleden stelde de PVDA enkele, volgens haar, “ongelukkige” bouwprojecten aan de kaak. De achterliggende residentiële bouw op de hoek van het Grootkanonplein en Langemunt hoorde daar bij. We schreven toen op deze blog een verslag over die projecten naar aanleiding van een fietstocht daarheen.
Deze achterliggende bouw is onzichtbaar, noch vanaf de Vrijdagmarkt/ Grootkanonplein, noch vanaf de Langemunt. Het terrein loopt door tot aan de Onderstraat.
Bij de oude foto’s uit de website van ‘Inventaris Onroerend Erfgoed’ hebben we moeten vaststellen dat een hele reeks foto’s gedateerd ‘2014’ niet uit dat jaar kunnen komen, maar eerder in het midden van de jaren ’70 gemaakt werden. In dit artikel hebben we dit gecorrigeerd.
Lees ook: Deel I – De Vrijdagmarkt aan de westelijke kant (kant Grootkanonplein)
Deel II – De Vrijdagmarkt aan de noordelijke kant (ter hoogte van het Anseeleplein).
Deel III – De Vrijdagmarkt aan de kant van het ‘Lakenmetershuis’
Deel IV – De Vrijdagmarkt aan de kant van het ‘Toreken’
Deel V – De zuidelijke kant (kant Serpentstraat)
Lees ook op deze blog:
