VOLK – Professoren Guislain, Kluyskens, Magnel en Plateau

Proffen in de straatnamen

Twee jaar later, in 1828, werd Jozef Guislain, op voorstel van kanunnik Petrus Jozef Triest van de Congregatie van de Broeders van Liefde, hoofdgeneesheer van het Gentse krankzinnigengesticht. Hij was de eerste dokter die deze verantwoordelijkheid kreeg.

Uitgaande van de stelling dat geestesgestoorden geen misdadigers maar zieken waren, ijverde hij samen met Petrus Jozef Triest voor een menswaardig onderkomen. Het stadsbestuur ging daarop in, sloot het Geraard Duivelsteen en liet de krankzinnigen overbrengen naar het Alexianenklooster (het huidige Sint-Amandusinstituut). (…)

Jozef Franciscus Kluyskens is geboren te Aalst in 1771, als oudste van tien kinderen. Zijn vader oefende het beroep uit van barbier-chirurgijn. Naast scheren en haarknippen bestond zijn werk ook uit aderlaten, likdoorns uitsnijden, etterbuilen opensnijden en bloedzuigers plaatsen.

Hoewel zijn vader hem voor het beroep van goudsmid had voorbestemd, voelde Jozef Franciscus zich meer tot de geneeskunde aangetrokken. Hij wilde net als zijn vader chirurgijn worden en ging daarom in de leer bij een erkende Gentse meester, Jean Miele, wiens dochter hij later huwde.

Onder impuls van de Gentse mecenas Karel Van Hulthem volgde Jozef Franciscus Kluyskens ook cursussen aan het Gentse Medisch College, waar hij in 1795 met glans afstudeerde. Inmiddels had de toekomstige chirurgijn Kluyskens ook reeds praktische ervaring opgedaan. Op diverse slagvelden. (…)

Terug in Gent kreeg hij een aanstelling als hoofdchirurg in het Gentse Ziekenhuis en als leraar aan het Medisch College. Zijn laatste militair exploot beleefde hij te Waterloo, waar hij instond voor de organisatie van de veldhospitalen en de opvang en verzorging van de gekwetsten. Men raakte er onder de indruk van zijn buitengewone koelbloedigheid en snelheid van handelen als operateur. De Koning van Pruisen gaf hem, als blijk van waardering, een gouden ring met briljanten.

Ook als wetenschapper had Jozef Franciscus Kluyskens naam verworven. (…) Uit geneeskundig standpunt gezien was zijn werk over oogziekten het meest originele. (…)

Bij de oprichting van de Gentse universiteit in 1817 behoorde Jozef Franciscus Kluyskens tot de eerste kern hoogleraren. Hij was één der kopstukken van de medische faculteit en maakte van de chirurgie een wetenschap. Kluyskens wordt daarom de laatste chirurgijn en de eerste chirurg genoemd. Hij werd ook tweemaal rector van de RUG [vroegere benaming van Ugent]. Hij pleitte voor de oprichting van een groot algemeen ziekenhuis en steunde zijn collega Jozef Guislain in zijn pogingen om een krankzinnigengesticht op te richten. (…)

Er is ook nog het eerste bouwwerk in voorgespannen beton, de Union Cotonnière te Gent, en de eerste voorgespannen spoorwegbrug ter wereld, nl. die over de Spiegelstraat (N-Z verbinding te Brussel). Kortom de naam Gustaaf Magnel is synoniem met beton.

Gustaaf Magnel is geboren te Essen in 1889 als zoon van een tolbeambte. Na zijn middelbare studies aan het atheneum te Oostende kwam hij naar de RUG [vroegere naam voor Ugent] en behaalde in 1912 het diploma van ingenieur burgerlijke bouwkunde. (…)

Wanneer hij na de oorlog aan de RUG benoemd werd, startte hij met een vrije leergang over de berekeningen van gewapend beton. Hij wenste een eigen laboratorium op te richten (…).

De naam van Gustaaf Magnel blijft voortleven. Om de vijf jaar reikt de Gentse ingenieursvereniging een gouden Magnel-medaille uit aan een ontwerper van een merkwaardig betonnen bouwwerk.

Door de fusie van de stad Gent met een aantal randgemeenten, moest in 1977 een nieuwe naam gezocht worden voor de Hendrik Consciencestraat die de Rozier en de Jozef Plateaustraat verbond. De straat, gelegen in de nabijheid van het Technicum waar Magnel 20 jaar werkzaam was, kreeg diens naam.

De naam van deze student was Jozef Plateau, thans algemeen erkend als grondlegger van de film.

Jozef Plateau was een Brusselaar van geboorte en zoon van een kunstschilder. Voorbestemd om in vaders voetsporen te treden werd hij naar de tekenacademie gestuurd. Wees geworden op 14-jarige leeftijd ontfermde een oom zich over de drie kinderen Plateau. De voogd die aan Jozef Plateau een andere opleiding wou geven, stuurde hem naar het atheneum waar o.a. Adolphe Quetelet, de later befaamde sterrenkundige, les gaf. Tussen leerling en leermeester ontstond een genegenheid die uitgroeide tot een jarenlange vriendschap.

In 1822 beëindigde Jozef Plateau zijn middelbare studies en ging verder studeren aan de universiteit te Luik. Jozef Plateau had liever de richting wetenschappen gevolgd maar zijn voogd spoorde hem aan zich in te schrijven in de Faculteit van de Letteren en de Wijsbegeerte. Twee jaar later was hij kandidaat in de letteren, in de rechten en … in de wis- en natuurkunde.

Intussen was Jozef Plateau meerderjarig geworden en kreeg hij de zorg over zijn zuster ]osephine toevertrouwd. Om in hun levensonderhoud te voorzien aanvaardde hij een betrekking van leraar wiskunde aan het atheneum te Luik. Intussen bereidde hij ook nog zijn doctoraat voor dat hij in 1829 aflegde. Hij vestigde zich achteraf te Brussel en gaf er les aan het beroemde Gaggia-instituut.

Wanneer in 1835 aan de RUG een plaats van hoogleraar in de natuurkunde te begeven was, spoorde Adolphe Quetelet zijn vriend aan te kandideren. De aanstelling was vlug geregeld, Jozef Plateau had immers reeds een ruime bekendheid verworven als natuurkundige.

In 1879 had de regering beslist voor de universiteit een gloednieuw Instituut voor de Wetenschappen op te trekken in de Bataviawijk. Dit sloppenkwartier nabij de B1andijnberg werd onteigend en gesloopt. De eerstesteenlegging van het gebouw had plaats in 1883. De nieuw aangelegde straat langs de hoofdingang kreeg de naam van ’s Gents beroemde natuurkundige.

F.D.

Bron: ‘Proffen in de straat’. Deze studie (in pdf) bevat de voorstelling van een aantal professoren aan Ugent die een straatnaam hebben gekregen in Gent. De lijst is niet exhaustief. Ugent, 1994, document n.a.v. Tentoonstelling Aula,  Voldersstraat 9. Gent van 16 juli tot 21 juli 1994