persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
STAD – 24 maart 2020 – Wie langs Nieuwpoort en Steendam wandelt, moet beseffen dat daar aan het eind van de 12e eeuw een groot “dullenhuis” ontstond: Sint-Jan-in-d’olie. Qué?
Waar de voormalige Anglicaanse kerk Saint-John’s met haar barokgevel staat – sinds jaar en dag een antiekgalerij – daar stond allicht een klein millennium geleden de kapel Sint-Jan-in-d’olie.
Het hospitaal was bedoeld voor de “dullen” waarmee krankzinnigen werden bedoeld
In de wijk tussen Nieuwpoort en Steendam herinnert de Sint-Jansdreef en de Oliestraat nog aan een ver verleden. De wijk herbergde een groot klooster-hospitaal, op een terrein dat zich minstens uitstrekte tot aan de Vlasmarkt. “Waarschijnlijk al in 1191 richtte de Gentse Schepenbank het Sint-Jans-ten-Dullen hospitaal op.” Zo lees je in een scriptie gemaakt aan Ugent.
Met een “dulle” werd een krankzinnige bedoeld. Iemand die de orde verstoorde. Het hospitaal was ook gekend als ‘Sint-Jan-in-d’Olie’. Waarschijnlijk is dit hospitaal het eerste psychiatrisch centrum van West Europa. Ze was verbonden met de Sint-Baafsabdij. Lees op deze blog: Het verhaal van de Sint-Baafsabdij
Olie verwijst naar foltering met behulp van hete olie
Het woord ‘olie‘ in die benaming is intrigerend. In de scriptie lazen we dat er in het “Dullenhuis” veel bier gedronken werd. “Bier was eerder hetgeen men elke dag dronk. Niet alleen dronk men in de middeleeuwen voornamelijk alcoholische dranken omdat het water sterk vervuild was (…).” Misschien waren de bewoners door het overmatig bier drinken elke dag “in de olie“? Maar dan had je waarschijnlijk heel de stad “Gent-in-d’olie” kunnen noemen. LOL
De ernstige verklaring is dat hier apostel Johannes bedoeld wordt die, volgens een legende, in Rome in een bad met hete olie werd gegooid bij wijze van marteling.
Pas in de 19e eeuw werd de kerk Anglicaans. Het zou ons niet verwonderen dat dit te maken heeft met de instroom van Engelse vaklui ten tijde van de industriële – meer in het bijzonder de ‘textiel-revolutie‘ in Gent aan het begin van de 19e eeuw.
Ter vergelijking… Het Huis van Alijn, een hospitaal net zoals Sint-Jan-in-d’olie, ontstond midden 14e eeuw. De Bijloke, ook een hospitaal, ontstond in de 13e eeuw. Sint-Jan-in-d’olie ontstond waarschijnlijk eind 12e eeuw.
Over ’t Rolleke
Lees ook op deze blog:
’t Dullenhuis, ’t Rolleke, ’t Engels kirkske
Moord op liefdesrivaal legde basis van Huis van Alijn
Lees ook op deze blog:
