persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Sint-Pieters had half millennium stukje Engeland aan de Theems bij Londen
STAD – 09 maart 2019 – Een oplettende bezoeker van de O.-L.-V. Sint-Pieterskerk vindt op een prikbord een geprint verhaal. De eerste zin: “Wat heeft de parochie O.-L.-V. Sint-Pieters in Engeland verloren?” houdt de aandacht vast. Om het antwoord op die vraag te kennen, moeten we terugblikken in de geschiedenis, met name: 1100 jaar terug in de tijd. In “918” kreeg de Sint-Pietersabdij van prinses Acifthryth (868-929) – dochter van Koning van Engeland Alfred de Grote (848-899) – een groot domein nabij London upon Thames als geschenk, omdat de abdij een tijdlang de bisschop Dunstan asiel had gegeven na zijn vlucht voor de vorige Engelse koning. In 959 keerde hij uit ballingschap terug naar Engeland. Dunstan wordt later heilig verklaard. Acifthryth, de dochter van de Engelse koning Alfred de Grote, was gehuwd met Boudewijn II, Graaf van Vlaanderen (865-918). Ze werd moeder van Arnulf I (889-965). Ze ligt begraven onder de Sint-Pietersabdijkerk. Het document ter justificatie van de schenking van het groot domein nabij het middeleeuwse Londen, als beloning voor het verlenen van asiel aan Dunstan, bevindt zich in het rijksarchief, maar bleek een vervalsing te zijn. Het document werd gedateerd op 918. Hoe kon de schenking – een beloning voor de asielverlening van Dunstan – dan al gebeurd zijn, terwijl Dunstan pas in 959 terug in Engeland aankwam? Consternatie in de Sint-Pietersabdij! Vervalste documenten waren schering en inslag tijdens de middeleeuwen. Zo kon men een cadeau geven dat er geen was? In 964 zal de Engelse koning Edgar (942-975) – onder wiens bewind Dunstan was terug gekomen – de schenking bevestigen. Hij maakte een nieuwe akte. Het domein dat aan de O.-L.-V. Sint-Pieters werd geschonken was groot. Het lag aan de zuidoostelijke kant van Londen en omvatte meerdere steden ten zuiden van de rivier Theems ofte Thames: Lewisham, Greenwich, Woolwich, Mottingham… die thans allang opgeslorpt zijn door de stad. In 1081 kreeg O.-L.-V. Sint-Pieters een vermelding in het ‘Domesday Book‘ ofte ‘Domesday Survey’, een boek dat werd samengesteld op bevel van Willem de Veroveraar (1028-1087), die na ‘The battle of Hastings‘ in 1066 de macht had verworven. Hij wou weten wie wat bezat in zijn koninkrijk en liet een soort kadaster opmaken. Willem de Veroveraar was gehuwd met Mathilde van Vlaanderen (1031-1083). Zij was de dochter van Boudewijn V van Vlaanderen (1013-1067). O.-L.-V. Sint-Pieters beheerde dus het grote gebied nabij Londen, maar controleerde ook een stuk van de scheepvaart op de Theems. Uit die periode werd ongeveer tien jaren geleden nog een getijdenmolen opgegraven. [zie onder] Wisselende machthebbers in Engeland en sterkere of zwakkere beheerders van het geschonken domein, droegen altijd het risico in zich dat de schenking zou worden afgepakt. In 1340 riep de Engelse koning Eduard III (1312-1377) zichzelf uit tot koning van Frankrijk. Hij werd gekroond in Gent. Dit was de start van de 100-jarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland. Vlaanderen en Gent werden de speelbal van de twee mogendheden. Hier ontstond het verhaal van Jacob van Artevelde (1290-1345), die partij koos voor de Engelse koning om de aanvoer van Engelse wol, broodnodig voor de lakennijverheid, veilig te stellen. De 100-jarige oorlog zorgde ervoor dat bij de Engelsen het wantrouwen ten aanzien van vreemdelingen in eigen land toenam. In maart 1342 kregen de baljuws van Greenwich het bevel om alle personen die aan de haven passeerden grondig te controleren. De koning had immers vernomen dat er spionnen brieven verstuurden naar Frankrijk. Er was geen bewijs van enige betrokkenheid van de prior van het Engelse domein van O.-L.-V. Sint-Pieters in Engeland. Toch werd zijn doen en laten nauwgezet in de gaten gehouden. In 1402 kwam de voorbode van de inbeslagname van buitenlandse eigendommen in Engeland. De gevolmachtigden van de Schout traden op in naam van de Engelse Kroon. Op een of andere manier slaagde de prior van Lewisham, behorende tot het “Gentse” domein, er in om het land in eigendom te houden. In 1414 werd uiteindelijk een wet uitgevaardigd waarbij alle buitenlandse eigendommen bij de Kroon werden gevoegd. Na 500 jaar werd de Sint-Pietersabdij in Gent gescheiden van Lewisham, een belangrijk deel van het “Gentse” domein in Engeland. Koning Henry V (1386-1422) palmde daarna ook het domein van Greenwich in. De Abt van de Sint-Pietersabdij schakelde nog de paus in om de inbeslagname ongedaan te maken, maar die had geen moreel gezag meer in Engeland. Pas in 1995 werd het contact tussen Gent en Lewisham, in het bijzonder met de Angelsaksisch-Katholieke kerkgemeenschap van St Mary in Lewisham, hersteld. Eerst kwam een kleine delegatie Engelsen naar hun moeder-abdijkerk aan het Sint-Pietersplein. Daarop bezochten enkele ‘Pieterlingen’ Lewisham. Het contact verloopt sindsdien erg hartelijk naar verluidt. F.D. Bron: Parochie O.-L.-V.-Sint-Pieters De London Borough of Lewisham is een borough [deelgemeente] in de Britse hoofdstad Londen, gelegen in het zuiden van de metropool Groot-Londen. De borough telt ruim 290.000 inwoners. Het centrum van de borough is de gelijknamige wijk Lewisham met ongeveer 100.000 inwoners. Bron:Wikipedia Museum of London ontdekt middeleeuwse getijdenmolen. Opgravingen in Greenwich in 2009 hebben de fundamenten van een middeleeuwse tij-aangedreven molen blootgelegd. De enorme houten structuur – 10 meter bij 12 meter aan de basis – zou raderen met een diameter van meer dan 5 meter hebben gehad. Boomringenonderzoek in het hout wezen op het jaar 1194. In het ‘Domesday Book‘ van 1086 werden al vier dergelijke molens nabij Greenwich vermeld. Bron: MOLA (Museum of London Archaeology) Deze techniek werd ook in Gent werd toegepast. Lees op deze blog: Waarom het Visserijkanaal naast de Nederschelde? 
Lees ook op deze blog:
De kroniek van de Sint-Pietersabdij
(Over Jacob van Artevelde) Pre-industrieel Gents textiel
Het Sint-Pietersplein: Van Graaf tot Prince
(Over Graaf Lodewijk II van Nevers) Gevangen graaf op “ezel” naar Brugge
(Over Hertog Filips De Goede) Duizenden Gentenaars in de pan gehakt
Lees ook op deze blog:
