CURSIEF – In ‘Den Calcoenschen Haene’

Volg ons tijdens een rondje associatief denken 

‘CURSIEF’ – 29 januari 2022 – Associatief denken. We starten met een mannetjeskalkoen en eindigen met de sigaar van Lilar…

Het volledig rijtje: kalkoen, discriminatie, Afrika, olifant, Côte d’Or, ‘Bar Congo’, Suzanne Lilar, gros légume, Gustave Caron, cigare Lilar.

KALKOEN
Toen ik voor het huis ‘Den Calcoenschen Haene’ stond, bekroop me het idee dat dit best wel een leuk scheldwoord zou kunnen zijn om iemand figuurlijk het etiket van “snoodaard” op het voorhoofd te plakken: “Gij Calcoenschen Haene!“.
Het desbetreffende huis ligt aan het kruispunt bij de Kapittelstraat, Kwaadham en Nederpolder – achter de Sint-Baafskathedraal.
Het was een afspanning ofte herberg die talrijke keren wordt vermeld in oude geschriften.

Heeft iemand overigens al gehoord dat de benaming ‘kalkoen’ zou verwijzen naar zijn herkomst, met name het Indische Calcutta, thans Kolkata? Dat Fransen spreken over dinde, is ook geen toevallige verwijzing naar Indië. De Angelsaksen haalden dan weer hun kalkoen uit Turkije. Althans dat zou je denken als je hen met kerstmis over hun turkey bezig hoort.

Raad eens waar ze voor hun kerstmaal naartoe trekken, die Amerikaanse toeristen als ze met kerstmis niet thuis zijn, maar in Gent?
Antwoord: de Small Turkey Street ofte Klein Turkije. Zeker als ze slechts een klein kalkoentje nodig hebben voor de kerstviering!

Zullen die toeristen allicht geen kalkoen vinden in Klein Turkije, dan ze zullen wél een slaapplek vinden in de Sleepstreet. Of toch vlak om de hoek, namelijk in het Huidevetterken.
Hoe verwarrend voor die toeristen! Zeker als ze al wat op leeftijd zijn en ze hun dementiepillen zijn kwijtgeraakt.

DISCRIMINATIE
Oud worden doet geen deugd. Iedereen vermoedt intussen dat ouderen stiekem gediscrimineerd worden op de arbeidsmarkt.
In vroegere tijden was dit enkel het geval voor vrouwen, tenminste als ze niet in de sociale sector werkzaam waren.
Anderskleurigen hadden, of hebben, het ook niet onder de markt wanneer ze werk zoeken. En sommige werkgevers doen nog aan discriminatie als het over geaardheid gaat.
Met deze wijsheid in het achterhoofd definiëren we – no offense what so ever! – het meest gediscrimineerde profiel op de arbeidsmarkt als: een lesbische negerin op leeftijd.

AFRIKA
En dat hier het woord ‘neger’ of ‘negerin’ te berde komt, is al een discriminatie op zich, naar het schijnt… Terwijl het een doodgewoon woord is dat al eeuwen wordt gebruikt zonder bijbedoelingen. Lees op deze blog: ‘Nekkers’ in Gentse straatnamen 
Overigens, waarom zouden sommige Afrikaanse landen hun landsnaam aanhouden als die discriminatie zou impliceren? Niger? Nigeria? Dan zouden ze die toch veranderen, zoals in Turkije? De naam verandert binnenkort in ‘Türkiye’.

OLIFANT
Wie Afrika zegt, zegt olifant. En waarom niet die van de Goudkust. Maar soms vind je de Goudkunst en de Olifant gewoon in Gent.
Een Gentse webontwikkelaar met de naam ‘Côte d’Or’ – godbetert! – plaatste een jobadvertentie met als functieomschrijving:
“Je eet getallen als ontbijt en beschikt over originele en creatieve uitspattingen. Je bent de eerste die veranderingen spot in statistieken en krijgt jeuk van sociale media posts met dt-fouten. Heb je reeds een eerste werkervaring achter de rug én ben je op zoek naar een uitdagende job? Join our team!” Die advertentie was ons nogal opgevallen…

COTE D’OR
Was het die andere Côte d’Or geweest, die van de chocolade, dan had daar kunnen staan:
“Je eet mignonettes tussen je boterham als ontbijt en beschikt over een zoetbestendig gebit. Je bent de eerste die je tanden zet in een nieuwsoortige tablet en krijgt jeuk van een wikkel waar een ezelsoor aan zit. Je berijdt een olifant als geen ander, je woont bij voorkeur in de buurt van de Olifantstraat…”

Bij die chocoladeproducent liep de olifant niet altijd op wieltjes. Op haar website kan je lezen dat WO II een ondergewaardeerde plaag teweegbracht: een tekort aan cacaobonen.
Dit had als gevolg dat chocolade van een lagere kwaliteit moest worden geproduceerd. Daarop besliste Côte d’Or om de merknaam ‘Congobar‘ te introduceren, ter bescherming van haar kwaliteitsimago. Ze was bij wijze van spreken ‘Chevrolet’ en moest noodgedwongen Daewoo’s maken. Je gaat je Daewoo toch niet Chevrolet noemen? 😉

‘BAR CONGO’
‘Congobar’ is een heel vreemde merkkeuze, mijn gedacht. Nu is het zo, dat ik tijdens mijn jeugd talrijke keren, op de achterbank van onze gezinswagen, over een steenweg in La Flandre Profonde, naar de grootouders gereden werd. Halverwege de tocht passeerden we langs ‘Bar Congo’.
Er brandden steeds groene tl-lampen aan de ramen. Ik dacht als 12-jarige dat het een spekkenwinkel was. Stel je voor dat ik enthousiast in de auto had geroepen: “Papa, gaan we hier stoppen?” En, “mama, mag ik daar een chocolat gaan kopen?” Du jamais vu.

SUZANNE LILAR
Tijdens haar jeugd had ze nooit – jamais – gehoord over de Congobar, noch over ‘Bar Congo’. Zelf, had ze het allesbehalve bar: Suzanne Lilar, de Gentse schrijfster – née Verbist.
Ze vierde haar jeugdige bestaan grotendeels aan de Coupure Rechts, meer in het bijzonder: aan de Lieven de Winnestraat.
Tijdens haar jeugd slaagde ze er in om een eersteklas lief voor haar hart te winnen. Had de man Lieven de Winne geheten, het ware grappig geweest.
De man voer echter een naam waarbij je gaat geeuwen: Albert Jean Julien François Lilar. Hij deed in rechten en werkte à la barre: de balie.
Daar had je hem: de bar(re) de Lilar: un gros légume!

GROS LEGUME
Suzanne Lilar pleegde de la littérature, en dan nog aan een sneltempo, als was ze “door een haas gepoept”. In het slecht Frans van de toenmalige bourgeosie zou dit luiden: baisée par le lièvre 😉
Ze had periodes dat ze elk jaar een eigen gepende turf op de plank zette.
Succesvol, dat was ze, ja. In 1959 bv, was ze ze volop aan het griffelen aan haar roman ‘La confession anonyme’. Een jaar werd die in Parijs uitgegeven en veel later verfilmd de Coupure Rechts.
Lees hierover op deze blog. Iepensteeg: groots in haar onooglijkheid 
Maar het liefste van al ging ze in Parijs gaan flaneren aan de arm van haar gros légume Albert Lilar.

GUSTAVE CARON
Gent kende meerdere gros légumes. Zo bv. de erfgenamen Caron, van het gereputeerd handelshuis aan de Veldstraat, sinds 1890. Ze stonden in een recent verleden in de krant. Ze kondigden aan dat ze gingen stoppen met hun zaak van lederwaren, ‘Maroquni’.
De zaak lag aan het Koophandelsplein bij het oude gerechtshof, waar de scherpe blik van (het standbeeld van) Hippolyte-Désiré Metdepenningen hen al die tijd in het oog hield. Hiermee viel nog eens het doek over een authentieke Gentse handelszaak.

CIGARE LILAR
Ruim een decennium geleden sloot de oerwinkel van Caron aan de Veldstraat, waar het in de 19de eeuw allemaal begonnen was met Gustave Caron en echtgenote Marie Louise Vandeputte. De winkel heeft meer dan een eeuw bestaan. Hij sloot in 2011. Eerst, in de 19de eeuw, was de winkel gevestigd in één van de huizen gebouwd tegen de westgevel van de Sint-Niklaaskerk. Daarna, in de Veldstraat, op de hoek met de Volderstraat.

De Caron’s – deux gros légumes – waren in hoofdzaak bekend omwille van hun sigaren en andere rookwaren. Welke sigarenmerken ze in huis hadden, weet ik niet. Wat ik wel weet, is dat het (fictieve) merk ‘Cigare Lilar’ best een plaatsje in de etalage had verdiend.

© De Blogman