persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
STRATEN/ STAD/ VOLK – 07 januari 2018 – Een katoenmachinefabrikant, een filantropische katoenwever, een beroemde Gentse Franstalige schrijfster, filmmakers en een bekende tweeling hadden iets met de Iepensteeg. Het is een klein zijstraatje van de Coupure Rechts, waarlangs de grote tuin van een herenhuis loopt. Er is daar ook iets met Italië en met het Guinness Book of Records. Er werd daar geschiedenis geschreven.
Fabriek
In het Liberaal Archief lezen we dat Camille De Bast sr. en Rosalie De Hert een katoenspinnerij en -weverij hadden aan de Coupure en dat De Bast sr. deze activiteit vanaf 1837 combineerde met het voorzitterschap van de raad van bestuur van de nv Le Phoenix.”
De katoenfabriek De Bast-De Hert lag achter hun woning aan de Coupure Rechts, op de hoek met de Iepensteeg.
De Bast had later het metaalbewerkingsbedrijf van Huyttens-Kerremans aan de Brugse Poort overgenomen – bedrijf dat daarna transformeerde tot de Phoenix, een fabriek van spin- en weefmachines, stoommachines en elektrotechniek – één van de grootste metaalbewerkers van die tijd.
De Bast sr. was ook nog volksvertegenwoordiger en senator. Alsook burgemeester in Mariakerke.
Het ondernemerskoppel De Bast-De Hert stierf midden de 19e eeuw.
Zoon Camille (1845-1927) zette de katoenactiviteiten verder achter de ouderlijke woning. Deze industrieel, maar ook politicus, liet zich ook kennen als liberaal filantroop. Camille was voorzitter van de liberale liefdadigheidsinstelling ‘Zonder-Naam‘, opgericht in 1855 – organisatie welke vereeuwigd werd door middel van de naam van een straat die de Dampoortstraat doorkruist.
Liberaal Archief: ”Zijn mooiste verwezenlijking op dit terrein was zonder twijfel de stichting van het Institut Moderne pour les Malades in 1907.” Het ziekenhuis was – samen met De Bijloke – één van de voorlopers van AZ Jan Palfijn.
De Bast jr. huwde met Amalia Armellini, de dochter van de burgemeester van Rome.
Twee generaties De Bast waren dus de eerste bewoners van het herenhuis aan de Coupure Rechts. Die kochten de grond voor hun woning en fabriek ongetwijfeld van de toenmalige grootgrondbezitter aan de Coupure: de ondernemersfamilie De Coster.
Boek en filmdecor
De herenwoning met haar grote tuin langsheen de Iepensteeg had dus een geschiedenis van katoenfabricatie gehad in de 19e eeuw. Maar ze kreeg er glamour bij in de 20e eeuw.
In Charley’s Blik & Blog lezen we: “In 1983 werd het huis gebruikt als decor voor de film Benvenuta van de Belgische regisseur André Delvaux (…). Benvenuta is gebaseerd op het boek ‘La Confession Anonyme’ van de Gentse schrijfster Suzanne Lilar, die in het Frans schreef. Het boek werd in 1960 anoniem gepubliceerd en vertelt het passionele verhaal van de Zweedse pianiste Benvenuta die in Milaan verliefd wordt op de Italiaanse magistraat Livio.”
Was het toeval dat Suzanne Lilar het herenhuis koos voor haar Italiaanse roman – huis waar de dochter van een Romeinse burgemeester had geleefd met ondernemer en politicus De Bast jr?
Suzanne Lilar kreeg in Gent een straatnaam, meer bepaald in een doodlopende zijstraat van de Koningin Fabiolalaan. Aan de kant van het station waar grote bouwwerken in de steigers staan. Ze werd in Gent geboren als Suzanne Verbist in 1901 en stierf in Brussel eind 1992. Haar echtgenoot Albert Lilar was Minister van Staat.
Suzanne Lilar schreef onder andere ook de roman ‘Une enfance gantoise‘ in welke de Coupure wordt vermeld. Ze woonde tijdens haar jeugd in de Lieven de Winnestraat op een boogscheut van de woning die als decor voor de film werd gebruikt. Eerder had ze op het Sint-Baafsplein gewoond.
Uit Charley’s Blik & Blog: “De verfilming van het boek was voor de Franse uitgever Gallimard in 1983 aanleiding om La ‘Confession Anonyme’ opnieuw te publiceren met een nawoord van Suzanne Lilar. Daarin geeft zij haar visie op het hedendaagse erotisme dat ontstond in de landen met een puriteinse moraal.”
Woning Langerock
Twee generaties De Bast – ondernemers en politici –woonden aan de Coupure 68 tijdens de 19e eeuw, maar wie waren de latere bewoners?
Onder een foto van het herenhuis op een pagina van Google Books wordt het herenhuis aan de Coupure/ Iepensteeg ‘Woning Langerock’ genoemd. Google books verwijst naar het boek ‘De Coupure in Gent. Scheiding en verbinding‘, Academia Press, 2009.
In dit verband vonden we het volgende in Het Nieuwsblad van 8 juli 2017: “De Gentse tweeling Pieter en Paulus Langerock vieren vandaag hun 104de verjaardag met een bescheiden feestje in het woonzorgcentrum in Sint-Martens-Latem waar ze sinds hun honderdste verblijven.” Ze zijn de oudste mannelijke levende tweeling ter wereld.
“Na hun pensioen trokken ze naar de statige ouderlijke woning aan de Coupure in Gent, waar ze tot hun honderdste bleven”. Dixit de krant stonden de broers vermeld in het Guinness Book of Records.
Anekdotes van de tweelingbroers
Op een andere pagina van Google Books – eveneens verwijzend naar het boek ‘De Coupure in Gent. Scheiding en verbinding‘ – worden de gebroeders Langerock vermeld, alsook hun woning aan de Coupure 68, de woning, waar ze zich met hun ouders na WOI hebben gevestigd.
In het boek vertellen ze anekdotes over hun leven – incluis hun wedervaren aan de Coupure/Iepensteeg. Hun vader Pierre Langerock was magistraat in Dendermonde en later in Gent. De broers woonden een tijd in Oudenaarde, maar kwamen op hun oude dag terug naar het ouderlijke huis, alvorens naar het WZC te vertrekken. Hun zuster Eugénie week uit naar Canada.
Toen hun ouders het huis aan de Coupure kochten, had de gevel een ‘uitsprong’ op het voetpad en moest er, om die reden, op last van het stadsbestuur een nieuwe woning komen. Dit betekent dus dat de originele woning van de tijd van de familie De Bast vervangen werd door de huidige woning. Thans is ze het voorwerp van een opknapbeurt.
Na de opsomming van de bewoners aan de Coupure 68 – de familie De Bast, de familie Langerock – blijft de vraag wie het herenhuis bewoonde tijdens de periode 1872 tot 1918.
Jean Daskalidès
Charley’s Blik & Blog: “In 1972 had Jean Daskalidès al eerder een (mislukte) speelfilm gemaakt van het boek [Benvenuta, van Suzanne Lilar] en voor André Delvaux koos hij in 1983 het huis op de hoek van de Iepensteeg als filmset voor Benvenuta. Jean Daskalidès woonde zelf vlakbij, in een prachtig herenhuis aan de Coupure 126, waar hij zijn productiehuis Daskafilms had ondergebracht.” Daskafilms verzorgde tot in de late jaren ’80 de filmjournaals voor de Gentse cinema’s. De laatste vestiging van het productiehuis was in Sint-Denijs-Westrem, langsheen de Kortrijksesteenweg waar nu de KBC-building staat.
Jean Daskalidès was ook bekend als gynaecoloog en als producent van de pralinemerken Daskalidès en Leonidas. Hij maakte begin de jaren ’70 ook de speelfilm ‘Kruiswegstraat 6’. Deze duizendpoot overleed toevallig in hetzelfde jaar als Suzanne Lilar. F.D.
De Iepensteeg loopt parallel met de Iepenstraat
De Coupure werd aangelegd onder het Oostenrijkse Bewind (1715-1794). Onder het Frans Bewind (1794-1815) – begonnen er zich fabrieken te vestigen. Toen het zeekanaal naar Terneuzen er kwam tijdens het Hollandse Bewind (1815-1830) verschoof de nijverheid naar de zeehaven. De vrijgekomen gronden werden ingenomen door de gegoede burgerij, net zoals dit het geval was voor een andere “coupure”, met name: aan de Visserij. (Lees ook op deze blog: Waarom het Visserijkanaal naast de Nederschelde?)
