persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Wat zeggen de lezers?
CURSIEF/ STAD – 03 januari 2024 – We lieten gisteren een vraag los op de lezers van de Gente facebookgroepen. Eerst werkten we die vraag wat uit in een artikel. (Lees: ‘Ze hadden ‘iets’… die jaren van een (kleine) halve eeuw geleden… Wat maakte Gent toen zo uniek?‘)
De centrale vraag is dus: ‘Wat maakte Gent toen zo anders dan vandaag…?’
Hoe reageerden de lezers daarop?
I. Sommigen wijzen erop dat het geheugen – bij de boomers – na verloop van jaren, onvrijwillig het verleden gaat opsmukken.
Paul Cordy: “Nostalgie naar de jeugd- en kinderjaren van de mensen die dergelijke facebookgroepen bevolken. Het is in groepen over andere steden en gemeenten niet anders.”
Michel Vuijlsteke: “‘Vroeger was het beter’ is een constante van alle tijd. Binnen dertig jaar zullen mensen ook zeggen dat het in 2024 zo enorm veel beter was.
Die periode waarin alles zogezegd beter ging, is gewoon de periode dat mensen zelf nog niet de zorgen hadden van oudere mensen.”
Bart Moerman snijdt dezelfde taart aan…
Zo ook Jan Dumolyn: “Dat heeft gewoon te maken met de gemiddelde leeftijd van wie op zulke groepen zit 🙂 Zelf ben ik nostalgisch naar de jaren 90. Bende boomers hier allemaal!”
Deze personen hebben (deels) gelijk.
De subjectieve herinnering speelt zeker een rol. Echter, er zijn misschien objectieve verschillen die de sfeer van toen hebben ingekleurd tot wat ze was?
II. Onze (open) vraag was dus: ‘wat maakte Gent toen zo uniek?’
Dit laat zich niet bevredigend beantwoorden met “jullie denken alleen maar dat het vroeger beter was”.
Je kan er niet omheen dat de samenleving anders in elkaar zat dan nu.
Neem alleen al de demografie. Om het met de kwinkslag van Alain Speeckaert te zeggen: “Toen woonden er nog vele gentenaren in Gent”. Heel belangrijk: de volksmens was nog in de stadskern. Nu is hij/zij er uit gebonjoerd, wegens huur te duur…
Het aantal toenmalige cafés, dancings en cinema’s in de stad wijst op een bruisend stadsleven.
De spontaniëteit van het straatleven was tevens een objectief feit. Creatie, kunst, muziek ontstond in de straat – los van subsidieregels en officiële programmablaadjes.
Firmin Marie Temmerman wijst op een gemeenschapsgevoel dat er toen nog was: de samenhorigheid bestond nog.
Ook Jacques Liers gebruikt hier woorden als ‘cohesie’ en ‘kameraadschap’. In de zin van: dat die vandaag in mindere mate merkbaar zijn in het straatbeeld.
Objectief is ook: de goedkope huur, waardoor artiesten en minderbegoeden toch in de stad konden leven…
Alain Tant: “Ik had niks, geen geld, maar kon toen in ’80 een beluikhuisje vinden voor toen 1.200 Fr. (30€ !) per maand. Het stelde niks voor: wc buiten en geen douche, maar… ik kon weg van thuis. (…) Nu betaal je je al blauw voor één kamer. (…).”
Het is niet eenvoudig om in één adem te vertellen wat het verschil met vandaag allemaal inhield. Tania De Mulder doet een verdienstelijke poging: “Het is eenvoudig: toen was Gent nog een echte stad. Het was een plek waar alles kon en mocht. Een vrijplaats waar je jezelf echt mocht zijn, en waar er een verstandhouding was tussen massa’s voetgangers en auto’s.
Er werd op straat gestapt en overgestoken zonder rekening te houden met zebrapaden, gewoon omdat het ‘Stad’ was, en iedereen dat wel wist en begreep (voor zij die twijfelen of ik weet waar ik over spreek: ik ben geboren in ’71 en tot in mijn studententijd blijven wonen in de hoek Reep/Sint-Jacobs).
Het was een tijd dat Gent vrolijk en kleurrijk was (een groot verschil waren de zomerse terrassen, met veelkleurige parasols i.p.v. de zwarte, bruine, donkere verplichte eenheidsworst nu). En er was zelfs meer groen (kleine grasveldjes en vaste bloemperken die pleinen kleurrijk maakten omdat er elk jaar opnieuw ’tekeningen’ met bloemen gecreëerd werden, maar ook grote bomen).
En niet alles werd afgeschaft omdat het ‘gevaarlijk’ zou zijn. Een risico hoort bij het leven, en het is naar mijn gevoel niet aan de overheid om de inschatting te maken en alles preventief te verbieden. Zo verliest een stad zijn stadsziel, en Gent is altijd al de meest ‘vrijbuitersstad’ van alle steden geweest… Nu zijn wie die plezante status 100% kwijtgespeeld, en elke mens die die tijd meemaakte, is ergens in rouw daarvoor… Dat is de reden waarom nostalgisch gereageerd wordt op dergelijke beelden, en ja, ook ik wil terug een stad binnen de stadsring!”
De Blogman: “Aan het eind van de eeuw hebben we de stad in transitie gezien. Niet enkel het patrimonium en de infrastructuur werd “opgekuist”.
De veranderende demografie, de nieuwe zeden, de schaalvergroting… zorgden ervoor dat Gent, het comfortabele provincienest met haar “ons-kent-ons gevoel“, veranderde in een meer anonieme “grootstad” en alle kenmerken die dit in zich draagt.
‘Grootstad’ staat tussen aanhalingstekens, omdat grootstad elders in de wereld anders gedefinieerd wordt. Het is een relatief begrip.
Bij wijze van boutade stelde ik steeds dat Gent “het grootste dorp van België” was.
Op die scharnier leefden we aan het eind van de vorige eeuw.
Van die provinciestadjesfeer herinneren we ons graag de gezellige, spontane, chaotische, creatieve kant.
Het objectieve verschil wordt dus m.i. mede gemaakt door de (kleinere) schaal van de stad, die – met alles wat daar aan vasthangt. Hartje Londen zal ook allicht ooit een gezellig nest geweest zijn met betaalbare huizen. En dan kwam het grootkapitaal met haar obsessie voor beton.
Uiteraard kan je de jaren ’60 ’70 ’80 niet los zien van de algehele tijdsgeest in West-Europa van dat moment. Vooral de eerste decennia waren vrij onbekommerd. De mensen zagen vooruitgang en groeiende persoonlijke welvaart, en dat maakte hen optimistisch.
En dat het vuil was in de stad…? Ja, het was vuil in de stad !
De Blogman
UPDATE 04 januari 2024
Dat het toen vuil was in Gent, schreven we als afsluiter hierboven. Ik spreek hier niet over straatvuil, maar over de verloedering van patrimonium en de vervuiling van de rivieren. Dat dit leidde tot stadsvlucht is een feit.
Jens Govaert deed hierover zijn extra duit in het zakje… Hij schreef op facebook: “Het is een mooie uiteenzetting van Frank hoe Gent was in die tijd, maar helaas, in al zijn vlagen van nostalgie in dit blogartikel [sic], zegt hij niks over de stadsvlucht die Gent kende in die periode. Een significant aantal trok toen weg uit Gent niet omwille van gentrificatie, maar van dat mensen een huis wouden met een garage en leuke tuin, en dat velen een groenere omgeving wouden zoeken dan het Gent met donkergrijze façades, leegstand, en stinkende waterlopen. Ben zelf een kind van Gentse ouders die jarenlang aan Sint-Pieters woonden en voor mijn geboorte trokken ze naar de verkavelingen van Lochristi. Ik snap de nostalgie wel bij velen, een aantal zaken van vroeger mis ik ook, maar het enige waar ik het apeschijt van krijg dat velen hier verkondigen dat Gent dood is en niet meer leeft zoals vroeger. Sorry maar dat is pure quatsch.”
De uitvergrote foto bovenaan de pagina is van Freddy Colbrandt en toont de Graslei in 1972
Bekijk ook op deze blog:
CURSIEF – Ze hadden ‘iets’… die jaren van een (kleine) halve eeuw geleden…
Lees ook op deze blog:
