persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
♦♦♦
Het verhaal van de Sint-Baafsabdij en de Sint-Pietersabdij vind je in ‘Meer monumenten’, onderdeel van de reeks over Gentse monumenten.
De beschrijvingen van : het Gravensteen, het Duivelsteen, de Sikkels, belangrijke kerken en begijnhoven, Belfort, Stadhuis… vind je in een eerste bijdrage in deze reeks in: ‘Wat je moet weten over Gentse monumenten‘.
In een andere bijdrage bespreken we Hotels & Maisons: Hotel Clemmen ofte Museum Arnold Vander Haeghen, Hotel d’Hane Steenhuyse, Hotel Van Goethem, Hotel van Oombergen, Maison Falligan, Huis de Pelikaan en Residentie Lousbergs in: ‘18e eeuwse stadspaleizen‘.
♦♦♦
STAD – 30 januari 2018 – Deze bijdrage over monumenten in Gent omvat beschrijvingen van enkele middeleeuwse gebouwen, met name: de Spijkers en Korenmetershuizen, alsook de Metselaarshuizen.
De selectie van de besproken gebouwen is subjectief en niet exhaustief
GENTSE MONUMENTEN – ‘SPIJKERS’
Flaneren op de middeleeuwse havenkaai, zonnen op de verlaagde kaaiboord en tafelen op een terrasje met uitzicht op de Leie en haar bootjes. Dit is hoe menig toerist zich de Graslei voorstelt. Tijdens de zomer kun je de gebouwen soms haast niet goed bekijken, omdat terrassenparasols het zicht belemmeren. Mis vooral een aanblik op deze huizen niet. In de vorige bijdrage kwam Het Korenstapelhuis al aan bod, maar we keren toch nog even terug met aanvullende informatie. Bv.: leunt het gebouw voorover van ouderdom?
Het Groot Spijker of Korenstapelhuis aan de Graslei is één van de oudste trapgevels in België. Het is een schoolvoorbeeld van de Romaanse bouwstijl. Het dateert uit het einde van de 12de eeuw. In 1896 werd de ganse binneninrichting door een brand vernield. Er kwam in 1902 een grondige restauratie door architect A.Van Assche.
Wat volgt is dixit de website van café Het Spijker. Het graan dat naar Gent getransporteerd werd per boot, werd hier bewaard voor twee weken. Gent had dit recht gekregen zodat in geval van oorlog of hongersnood ze een behoorlijke reserve aan voedsel hadden. De benaming van dit pand verwijst daar trouwens naar. Het Spijker, of het Spicarium, is afgeleid van het Latijnse woord spica, wat koren betekent.
Nu kun je wel denken dat de gevel in de loop der eeuwen een beetje naar voren is gaan overhellen en dat hij er dus om ouderdomsredenen zo schots en scheef bijstaat. Men zou het gebouw echter opzettelijk lichtjes overhellend hebben gebouwd om een goede reden. Omdat het graan dat hier opgeslagen diende te worden, niet allemaal op de benedenverdieping paste, werd er ook op de hogere etages ferm ‘gespijkerd’. Om het graan echter ter plaatse te krijgen, werd het in zakken langs de gevel naar boven gehesen. Om te voorkomen dat de graanzakken tegen de stenen gevel zouden stukslaan, werd de hele façade schoon scheef gebouwd. Zowaar geen gemakkelijke opdracht.
Oorspronkelijk werd er dus graan gestapeld in dit gebouw aan de toenmalige Gentse binnenstedelijke haven. Later werd het een vergaderplek voor graansjouwers of ‘pijnders‘.
Links van Het Spijker ligt het Eerste Korenmetershuis. Rechts ervan: het Tweede. Het Eerste Korenmetershuis dateert van 1435 tot 1540 was het gildehuis van de korenmeters, opgetrokken in Vlaamse Renaissancestijl. Het tweede Korenmetershuis is het barokke gildehuis van de graanmeters uit 1698.
Het Klein Spijker ofte Graanspijker aan de Hooiaard ligt slechts een paar tientallen meter verwijderd van het Groot Spijker, in de richting van de Groentenmarkt. Het was eerst een verzorgingstehuis voor melaatsen en pestlijders. Pas later werd het een graanopslagplaats. Het gebouw stond er eerder dan de stenen versie van het Groot Vleeshuis dat er tegenaan gebouwd staat. Het Klein Spijker dateert van de 13e eeuw, zij het dat de achtergevel uit de 16e eeuw stamt. Pas in 1771 werd het een café. Dixit Belgiumview.com.
GENTSE MONUMENTEN – METSELAARSHUIZEN
Even terug naar de Graslei. Links van Het Eerste Korenmetershuis staat Het Metselaarshuis. Dit wil zeggen: een kopie ervan, gebouwd met het oog op de Wereldtentoonstelling in Gent in 1913. Er is er dan geen origineel meer, vraag je je af? Het antwoord: “Jein”. Dit verhaal komt ook aan bod in het artikel ‘Onder de kerktoren‘. Lees hier nog eens hoe dat zit met die twee Metselaarshuizen in Gent en waarom de kopie beter is dan het origineel.
Het Metselaarshuis aan de Graslei is een kopie van het origineel dat op de hoek van de Cataloniëstraat en de Sint-Niklaasstraat staat. Het werd opgetrokken naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling in Gent van 1913 – om prestigeredenen.
Hoe zit dat dan met de “concurrentie” met dat andere Metselaarshuis aan de Cataloniëstraat? Men waande het originele Metselaarshuis aan de Cataloniëstraat op de hoek van de Cataloniëstraat met de Sint-Niklaasstraat verloren. De metselaarsgilde had zich daar sinds 1432 gevestigd. 400 jaar later – in 1834-35 – werd de Sint-Niklaasstraat aangelegd in vervanging van de toen-malige Kromsteeg. En daar op de hoek stond toen het Hotel Graaf van Egmont op de plaats van het 13e eeuwse Metselaarshuis.
Men dacht toen dat deze originele gevel verdwenen was – in 1852 had men aan dit huis nogal ingrijpende wijzigingen aangebracht. Maar in 1976 ontdekte men dat achter het pleisterwerk nog heel wat origineel materiaal van het oorspronkelijke gebouw aanwezig was en werd het gerestaureerd. Echter met een moderne touche. Dixit Belgiumview.com. In de restauratie werd nieuwbouw geïntegreerd. Op het dak werden ook de zogenaamde ‘Moreske dansers’ toegevoegd. Dit zijn creaties van wijlen Walter De Buck. F.D.
De selectie van bovengenoemde gebouwen is subjectief en niet exhaustief.
Lees ook op deze blog:
Wat je moet weten over Gentse monumenten (deel 1 in die reeks)
18e eeuwse stadspaleizen (deel 3 in die reeks)
Het verhaal van de Sint-Baafsabdij en de Sint-Pietersabdij vind je in ‘Meer monumenten’, onderdeel van de reeks over Gentse monumenten (deel 4 in die reeks)
