STAD – De groeten van de Groentenmarkt & de Pensmarkt


header copie - aangepast persblog.be - kopie (2)persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

STAD/ STRATEN  18 november 2018 – In de video zie je foto’s die genomen werden op verscheidene tijdstippen: soms nieuwere, soms oudere. Hieraan merk je hoe snel het ansicht van de markt verandert als het over handelszaken gaat. Omdat de Pensmarkt zo nauw aansluit met de Groentenmarkt, namen we die straat erbij in de video. Het voornaamste gebouw daar is ‘Het Klein Spijker’ waar thans twee cafés in gevestigd zijn.

Groentenmarkt

’t Galgenhuisje, Tierenteyn, cuberdonverkoop, Groot Vleeshuis,  Schuddevisstraatje…

GALGENHUISJE

De Groentenmarkt was achtereenvolgens veemarkt, vismarkt en sedert de 18de eeuw een marktplaats waar groenten verkocht werden.

De Groentenmarkt is ook een beetje een “Groetenmarkt“, zeker wat het terras van café ’t Galgenhuis betreft. Ooit was het een pensenhuisje, zoals er in 1500 een aantal tegen de gevel werden gebouwd. In het Groot Vleeshuis mochten omwille van de hygiëne geen pensen verkocht worden.

De naam van het café komt van een andere functie van het huisje. Hier moesten ter dood veroordeelden wachten op hun executie. Aan de kant van de Kleine Vismarkt zitten nog beugels in de gevel waaraan de gevangenen werden vast geketend tot ze geëxecuteerd werden. Tot 1782 stonden bij het huisje hiertoe ook nog eens vier pilaren.

Daarnaast staat op het dak van het Galgenhuisje nog steeds een schandbank. Daarin werden kleine delinquenten publiekelijk te schande gezet.

Het terras van het cafeetje is een trekpleister voor toeristen, maar vooral ook een verzamelplaats van rasechte Gentenaars. Het terras functioneert in symbiose met Frituur Filip, die er een paar passen vandaan, eveneens tegen de gevel van het Groot Vleeshuis staat.

We menen ons overigens te herinneren dat in de beginjaren ’80 op die plek er ook nog soms een kraampje met escargots stond.

Café ’t Galgenhuis – Groot Vleeshuis
Café ’t Galgenhuis – terras “groetenmarkt
Groentenmarkt – café ’t Galgenhuis – “pilorijn” of schandbank
Groentenmarkt – café ’t Galgenhuis – kant Kleine Vismarkt – beugels voor ketenen der terdoodveroordeelden
Groentenmarkt – café ’t Galgenhuis in 1940
GROOT VLEESHUIS

Het Groot Vleeshuis was een overdekte markt en een gildehuis voor vleeshouwers. Het stamt uit de middeleeuwen. Niet onbelangrijk om te weten, is dat er ooit een Klein Vleeshuis bestond aan de Brabantpoort en dat het Vleeshuis aan de Groentenmarkt – toen vismarkt – daarvan ter vervanging kwam. Niet het Groot Vleeshuis zoals we het nu kennen, maar een voorloper. Vooraleer het in steen werd gebouwd, stond er een houten vleeshuis. Het stond verder van de Leie af, en voorzag daardoor in een aanlegplaats voor bootjes die de vis bezorgden voor verkoop op de markt.

Met de bouw van het nieuwe Groot Vleeshuis, vanaf 1407, dat zich uitstrekt langsheen de boord van de Leie, viel die aanlegplaats weg.

Om de visaanvoer ook in de toekomst mogelijk te maken, werden onder het nieuwe vleeshuis vier kanalen of “gaten” gemetseld. De platte visschuiten konden dus nog steeds vanuit de Leie rechtstreeks de Vismarkt bereiken. De gewelven van deze gaten zijn aan de zijde van de Leie nog goed zichtbaar.

Vleeshuistragel – Groot Vleeshuis – zicht vanop de Leie
Vleeshuistragel – Groot Vleeshuis – bogen onder het gebouw voor doorgang visschuiten
Groentenmarkt – Groot Vleeshuis – ingang
Groot Vleeshuis – promotie streekproducten Oost-Vlaanderen

Het Groot Vleeshuis werd rond de eeuwwisseling 1800/1900 ingenomen door een ministerie en vanaf 1920 kreeg het diverse bestemmingen, waaronder een fruit- en groentenmarkt en de vishandel van Meersschaut. Het gebouw wordt nu gebruikt als promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten.

GILDENHUIS DER VISVERKOPERS

Het Gildehuis der visverkopers staat aan de andere kant van de brug tegenover het Groot Vleeshuis. Thans is het een zaak waar o.a. paraplu’s worden verkocht. Het werd gebouwd in 1506. Het gebouw werd later ook ‘Wit huys’ genoemd.

Het staat op de rooilijn van het terras van o.a. Het Bierhuis aan de Waterkant – met onderschrift: Het Waterhuis aan de Bierkant.

Groentenmarkt – parapluwinkel – Gildehuis der visverkopers – rechts Schuddevisstraatje
Groentenmarkt – Kleine Vismarkt – café Het Bierhuis aan de Waterkant
Vve TIERENTEYN

Het huis van Tierenteyn-Verlent, aan de kant van de Kortemunt, staat ook bekend als huis ‘A la demie Lune’. Het symbool van de maan verwijst naar de brouwers, en naar… Tierenteyn, want die brouwde azijn… Maar Tierenteyn was vooral een atelier voor het maken van mosterd. De zaak is al meer dan honderddertig jaar dit huis gevestigd. Het winkelinterieur bleef gedurende de laatste eeuw quasi onveranderd. ‘Vve’ in de naam van de zaak wijst er op dat het de weduwe is die de zaak beheerde. Vrij kort na het oprichten van de zaak, anderhalve eeuw geleden, stierf haar man.

Groentenmarkt – Koffie 3,14 – Tierenteyn
Groentenmarkt – bakker Himschoot – Koffie 3,14

Bakkerij Himschoot bevindt zich in dezelfde huizenrij op de Groentenmarkt. Het oorspronkelijk laatmiddeleeuws pand stond bekend was onder de naam ‘De Croone’.

SCHUDDEVISSTRAATJE

Het Schuddevisstraatje is een typisch middeleeuws steegje. Net zoals sommige andere steegjes had het een kwalijke reputatie. Lees ook op deze blog: De louche steegjes aan Korenmarkt en Groentenmarkt

Het steegje geeft toegang tot zowel het Dreupelkot als tot Hot Club Gent, een jazz café. Onder de vorige, overleden, eigenaar heette het nog Hot Club de Gand. Hij kampte met heel veel problemen. 

Meermaals werd de toegang tot zijn café bemoeilijkt of onmogelijk gemaakt door werken. Eind 2016 ging het gebouw van de belendende optiekzaak immers plat en stond een muur van het steegje op instorten.

De enige toegang tot het café is via het steegje. Je moet onder een versierde boog met reclame om via het steegje om het café binnen te stappen. Of beter: “moest”, want door afbraak van de voormalige optiekzaak is die versiering samen met de volledige boog gesneuveld.

Het huis rechts van de toegang tot het Schuddevisstraatje was ooit achtereenvolgens patisserie, designwinkel, en optiekzaak. Het werd recent afgebroken en er kwam een nieuw in de plaats.

‘Carl Cuberdon’ staat er nu voor de deur zijn waar te verkopen, nadat hij gebannen werd aan de overkant. Iedereen zal wel over de geschiedenis van de “Cuberdonoorlog” gehoord hebben. De “oorlog” werd zelfs meermaals op de nationale televisie vermeld.

Groentenmarkt – Schuddevisstraatje – toegang tot café Hot Club Gent en ’t Dreupelkot
Schuddevisstraatje – Dreupelkot
Groentenmarkt – rechts van Schuddevisstraatje – ooit bakkerij etc – pic inventaris.onroerenderfgoed.be
Groentenmarkt – cuberdonverkoop
Groentenmarkt – arduinen pomp – pic Jules de Bruycker

In de Franse tijd, in 1812, werd een arduinen pomp in het midden van het plein opgericht. Zij heeft de vorm van een obelisk. Aan beide zijden stroomde water uit bronzen maskers. Die pomp kwam er na een verordening van Napoleon dat iedere stadsbewoner recht had op gratis drinkwater. Om aan water te geraken, werd een pijp tientallen meter diep in de grond geboord.

Het bankgebouw is een Lodewijk XVI-huis uit het eind van de 18e eeuw. Oorspronkelijk stonden hier woonhuizen. F.D.

x

De uitgelichte foto bovenaan de pagina toont de Groentenmarkt, rechts van Schuddevisstraatje. De twee winkelpanden zouden één worden en later meerdere keren veranderen van uitzicht.

1987
2016
2019

 

Lees ook op deze blog:

 Tierenteyn. “Sire, die kwestie is erg ingewikkeld!”

 

 

Minder gekende aspecten van de Groentenmarkt

 

 

De louche steegjes aan Korenmarkt en Groentenmarkt

 

 

 

Terug naar hoofdpagina

Naar Facebook

Lees ook op deze blog:

STAD in 2016 - ARTIKELOVERZICHT
STAD in 2016-2017-2018 ARTIKELOVERZICHT
STRATEN in 2016 - ARTIKELOVERZICHT
STRATEN in 2016-2017-2018 – ARTIKELOVERZICHT