persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
VOLK – 28 februari 2023 – Julien Vande Veegaete en zijn dochter Marie-José zijn vergeten Gentse kunstschilders. Ze waren enerzijds succesvol, maar waren anderzijds miskend. Marie-José passeerde het grootste deel van haar leven in ‘PC Caritas’, alwaar ze een heel kunstpatrimonium bij elkaar tekende en schilderde. Ze stierf in 2005 en quasi tien jaar later werd haar werk naar buiten gebracht.
Het was professor psychiatrie en psychologie Alexander Karel Evrard (+2020) die haar naar Caritas in Melle had verwezen… Marie-José Vande Veegaete (1917-2005) worstelde met een trauma na seksuele agressie tijdens een treinreis.
Ze zou Caritas nooit meer verlaten. Ze was de eerste van twee dochters van kunstenaar Julien Vande Veegaete en Sidonia Desmedt.
Julien
Julien Vande Veegaete (1886-1960) werd op 11 maart 1886 in Gent geboren als oudste zoon van coiffeur Napoleon Joseph Vande Veegaete en Pelagie Schietse. Ze woonden op de Groentenmarkt.
Julien schreef zich in bij de Academie. Hij werd kunstschilder.
Het gezin verhuisde naar het Godshuishammeke.
Julien huwde in 1914 met Sidonia Desmedt, naaister van beroep, en trok met haar in een woonst aan de Nieuwpoortstraat, en kort erna aan de Steenaardestraat in Sint-Denijs-Westrem. Vervolgens ging het naar Merelbeke, alwaar dochter Marie-José in 1917 werd geboren.
In juli 1917 nam hij deel aan een groepstentoonstelling in zaal ‘Belfort’ in de Mageleinstraat. Een half jaar later kwam het gezin terug in Gent wonen: in de Prinsenstraat, thans: Simon de Mirabellostraat. Enkele maanden verhuisden ze even verderop: in de Rabotstraat. De tweede dochter, Agnès, wordt er geboren. Intussen werkte Julien aan de ‘Academie’.
De jaren die volgen ontving hij belangrijke prijzen voor beeldhouwen en schilderen.
“Zijn atelier bevond zich tijdens het Interbellum in de Proveniersterstraat, dat hij vlak voor de Tweede Wereldoorlog verliet om er een te huren in het Patershol, dat hij tot aan zijn dood zal aanhouden. In 1935 was het gezin voor een laatste maal verhuisd, ditmaal naar de Wolfsteeg (huidige Wolfstraat).” Zo staat te lezen in ‘Gandavum2‘.
“In 1941 overlijdt zijn echtgenote Sidonia Desmedt. In 1948 wordt hij aangesteld (…) als leraar aan het ‘Provinciaal Studiecentrum voor Meester-coiffeurs’. In die tijd werd van de leerling-kappers ook verwacht dat ze konden tekenen!”
Marie-José
Marie-José Vande Veegaete volgde les aan de ‘Academie’ en won er de ‘Prijs Paul de Vigne’, alsook de ‘Eerste Prijs voor beeldhouwen’. Ze zou op haar veertiende al van school gegaan zijn. Daarna heeft ze haar hele leven getekend.
Intussen zouden haar ouders zich ontpopt hebben als muzikale talenten. Haar moeder was zangeres en vader speelde vaak piano.
In 1941 overleed haar moeder. Marie-José was toen 24.
Marie-José in 1956 in ‘PC Caritas‘ in Melle opgenomen. De aanleiding hiervoor waren de traumatische gevolgen van seksueel geweld, ondergaan tijdens een treinreis.
Alexander Karel Evrard schreef in ‘Ghendtsche Tydinghen’ (2013 nr. 5: 404) dat hij als psychiater verantwoordelijk was voor haar overbrenging naar het ‘PC Caritas’, en dat haar vader hem dit kwalijk had genomen.
Marie-José zou de instelling nooit meer verlaten. Ze bleef er tekenen in de atelieruimte, vaak samen met een vriendin aldaar, genaamd Alice. Ze stierf in 2005.
In Caritas werd nog een tentoonstelling over haar werk gehouden. In een document, horende bij de tentoonstelling getiteld ‘Eeuwig hetzelfde‘ wordt kort verslag uitgebracht over haar leven in de instelling.
‘Eeuwig hetzelfde’
Toen het archief van het ‘PC Caritas’ uit Melle werd overgedragen aan het ‘Erfgoedhuis’ bij de ‘Zusters van Liefde‘ in de Molenaarsstraat, werd in 2016-2017 de tentoonstelling ‘Eeuwig hetzelfde’ gehouden, die als thema het ritueel van het kloosterleven had.
Daar kwam uiteraard ook het werk van Marie-José aan bod. Haar grote artistieke collectie blijft bewaard aan de Molenaarsstraat. Ze tekende er dikwijls op de thema’s ‘idyllische koppeltjes’ en ‘moeder en kind’.
‘Verlaten Hof’
“Werk van van zowel Julien Vande Veegaete als zijn dochter Marie-José treffen we regelmatig aan op de kunstmarkt; biografische informatie is echter moeilijker te vinden. Beiden worden gesitueerd in ‘Verlaten Hof‘ (…).” Dit is een quote uit Gandavum2.
Het ‘Verlaten Hof‘ wordt beschreven als “een scheppingsoord en inspiratiebron”, en was een kunstenaarskolonie aan het Sint-Elisabethbegijnhof, tussen 1874 en 2004. De bovengenoemde lovende beschrijving is deel van de titel van een boek van John Strouwen, buurtbewoner en voorzitter van vzw Elisabethbegijnhof.
“Verlaten” werd het hof in 1874, toen de begijntjes moesten uitwijken naar het Groot-Begijnhof in Sint-Amandsberg.
Was deze kunstenaarskolonie in het Oud Begijnhof (o.a.) gevestigd in het oude – en in 2008 door een aannemer vernielde – begijnhofconvent ‘Ter Eecken‘ in de Sophie Van Akenstraat?
Omstreeks 2012-2013 werd het pand (teruggaand tot de 13de eeuw, wederopgebouwd in 1629-30) gerestaureerd.
In wikipedia lezen we: “Constant Permeke, Albert Servaes en Frits Van den Berghe hebben allen ooit Van Akenstraat 7 als adres gehad.” Dan zou dat kloppen, want ‘Ter Eecken’ is de nummers 6 tot 22.
Allicht was die kunstenaarskolonie uitgewaaierd over verschillende huizen. Julien zat op een bepaald ogenblik met zijn atelier in de Proveniersterstraat.
Het uitvergrote beeld bovenaan de pagina is een portret van Marie-José, geschilderd door haar pa: Julien Vande Veegaete.
Lees ook op deze blog:
