VOLK – De universiteit en de wet maakten het de meisjes moeilijk


header copie - aangepast persblog.be - kopie (2)persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

VOLK – 17 april 2022Meisjes aan de universiteit? Tot “relatief recent” zat de tijdsgeest in elk geval tégen. Toen Sidonie Verhelst als eerste meisje de universiteit in Gent betrad, onstond zelfs tumult als ze in de aula verscheen! Maar niet enkel haar medestudenten waren vrouwonvriendelijk.

In 1890 kwam er een wet die het meisjes nog moeilijker maakte om een universiteitsdiploma te halen! U leest het goed: moeilijker! Sterke vrouwen reageerden met het inrichten van privéscholen ter voorbereiding van de studies.

In het vorige deel belichtten we al wie de “eerste vrouwen” aan de universiteit waren, die vandaag UGent heet. En hoe zij als assistente of docente tegengewerkt werden door het “systeem” of door de collega’s m.b.t. hun promotie.

Kwalijke anekdote Sidonie Verhelst

Sidonie Verhelst was de allereerste UGent-studentin in 1882.
De mannelijke medestudenten zouden voortdurende briefjes aan Sidonie Verhelst hebben bezorgd, maar het meest storende was het gedrag van student Emile Buzerano.

Sidonie Verhelst – pic Schamper

Zijn gedrag werd zelfs het onderwerp van de academieraadszitting van 18 december 1882. Het verslag verwees naar een incident dat zich voordeed in de ‘Faculteit Filosofie en Letteren’. Zo staat er dat Sidonie een aparte plaats toegewezen kreeg in het auditorium. Zij mocht aan een uiteinde van de eerste bank plaatsnemen.

Haar dichtste buur was ene student Van Geyt, zo staat er. Op 12 december wil de Roemeense student Emile Buzerano in het auditorium plaats nemen tussen Sidonie Verhelst en Van Geyt. Buzerano werd weggejaagd, maar deed ’s anderendaags precies hetzelfde.

Sidonie Verhelst – pic ugentmemorie

Weer werd hij hierbij gehinderd, maar dit keer forceerde hij zich een plaats tussen de twee in. Daarop ontstond zo veel tumult dat de les even onderbroken moest worden. Nog een dag later herhaalde zich dit scenario, waarop een handgemeen ontstond dat leidde tot een kwetsuur aan Buzerano’s gezicht. In het verslag werd ook melding gemaakt van een brief die de Roemeen aan Sidonie zou bezorgd hebben, en waar zij helemaal niet mee opgezet was. Uit: UGentMemorie

Om in te schrijven aan het Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding is geen humaniora-getuigschrift vereist waardoor er zich van bij het begin vrouwelijke studenten kunnen aanmelden (foto jaren 1920) – pic UGentMemorie

Nefaste wet voor meisjes

Na Sidonie Verhelst en Emma Leclercq zetten nog een twintigtal meisjes de stap naar de Gentse universiteit.

Sidonie Verhelst verlaat de universiteit na haar tweede kandidatuur. De Brusselse onderwijzeres Emma Leclercq studeert in 1885 als eerste vrouw in Gent af. Later werd ze zelfs de eerste vrouw met een doctoraatsdiploma.

Dit betekende niet de doorbraak voor de vrouwelijke studenten. Al of niet geïnspireerd door de incidenten in Gent, kwam er in 1890 een wet die bepaalde dat vrouwen enkel aan de universiteit konden worden toegelaten, indien ze over een volwaardig humanioradiploma beschikten. En daar zat de adder onder het gras: er was simpelweg geen volwaardige humanioraopleiding voor meisjes op dat moment, zodat de wet de facto de studentinnen aan de universiteiten weerde – zij het dat een ‘keuringscommissie’ hun wel kon toelaten.

Het is in die context dat Isabelle Gatti de Gamond in Brussel startte met private lessen voor meisjes. Hierbij werd ze gesteund door andere Brusselse vrouwen, zoals: Henriette Dachsbeck en door Marie Popelin, die de eerste Doctor in de Rechten zou worden. Ook de Gentse feministe en humanioradirectrice Roza de Guchtenaere brak een lans voor meisjesopleidingen. In 1912 begonnen de studentinnen de weg te vinden naar de Gentse universiteit, maar WO I zorgde voor een nieuwe onderbreking in deze evolutie.

Marie Popelin – pic wikipedia

Vrouwonvriendelijke omgeving

Enkele quotes uit de scriptie van Lore Goovaerts: ‘Juffrouw, wij nemen geen vrouwen aan. Verticale genderongelijkheid.’ in 2016:

“Die prof vond dat een vrouw niet moest doctoreren. (…) Hij zei vlakaf dat dat niet ging voor een vrouw.”

“Maar het is wel zo bij bevorderingen dat men, ja als er tien mannen staan en er staat één vrouw, dan neemt men een man. Ik heb dat nooit echt zo aangevoeld toen, maar dat was wel zo. Ja, wie moest beoordelen? Een man!”

“Als ik thuiskwam van een vergadering, dan zei ik soms: ‘Verdorie, als ik iets zeg, wordt dat precies niet opgenomen en als een man die gedurende heel de vergadering niets heeft gezegd, herhaalt wat ik heb gezegd, dan wordt er gezegd: amai, dat is een schitterend idee collega.’ Ik vond dat je je als vrouw dubbel zo hard moest inzetten om gewaardeerd te worden dan als man.”

Telkens in maart komen de UGent-vrouwen in het geweer voor hun rechten… Hier in 2019 op ‘Vrouwendag’
Nationale vrouwenstaking voor gelijke rechten – maart 2020

In het vorige deel belichtten we al wie de “eerste vrouwen” aan de universiteit waren, die vandaag UGent heet. En hoe zij als assistente of docente tegengewerkt werden door het “systeem” of door de collega’s m.b.t. hun promotie.

De uitgelichte foto helemaal bovenaan de pagina toont, vanaf de straat, hoe in de UFO aan de Sint-Pietersnieuwstraat Anne De Paepe wordt geïnterviewd in september 2015.

 

Lees ook op deze blog:

VOLK – Pioniersvrouwen aan de universiteit

VOLK – Sylvia Van Peteghem, ‘Post scriptum’

VOLK – Vier sterke volksvrouwen uit Gent

VOLK – Maart 1969: “Flikken, ge moogt ze buiten kloppen”

 

Terug naar hoofdpagina

Naar Facebook

Lees ook op deze blog:

VOLK – ARTIKELOVERZICHT 2022-2023-2024