persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Onderhandelingen met het Rectoraat en met de Gentse politie draaiden op niets uit. Tenslotte dreigde een gevechtseenheid van de Rijkswacht (Federale Politie) de manifestanten hardhandig op te pakken. Uiteindelijk werden ze na een lange nacht zonder geweld met 500 in “dievenkarren” afgevoerd naar de Groendreef.
Wat er zou volgen: studentenrellen in 1979
BEZETTING BLANDIJNBERG MAART 1969 ♦ Het studentenprotest begon met de weigering van de Rector om een discussieavond over porno toe te laten ♦ Er volgden straatmanifestaties in de stad ♦ Het Rectoraat werd korte tijd bezet. Student Renaat Willockx werd naar een politiecel afgevoerd ♦ “De Blandijn” werd zeven dagen lang bezet ♦ Donderdag 20 & vrijdag 21 maart 1969: Lange nacht in Blandijn eindigt in “dievenkarren” naar de Groendreef ♦ Het was de start van de studentenparticipatie met de Studentenraad als gevolg ♦ Het gebeuren werd later betiteld als de ‘Gentse Maartbeweging’ Lees meer over wat in die week voorafging aan de bezetting
Of lees verder hieronder
Het krantenverslag
De langste bezetting van “de Blandijn” speelde zich af in de nacht van donderdag 20 & vrijdag 21 maart 1969. Krantenverslaggever Cesar van der Poel noteerde het verloop van de nacht vlijtig en verhalend in zijn notaboekje. Zijn relaas werd gepubliceerd in de krant Vooruit tijdens het weekend van 22-23 maart.
“De laatste twee dagen was de nervositeit aanmerkelijk gestegen door de vermoeidheid en het groeiende vermoeden dat Rector Bouckaert van de Gentse universiteit van het ene uur op het andere wel eens een politionele punt achter de bezetting zou kunnen plaatsen.
Vlugschriften vervaardigen, affiches maken, tactiek bespreken, de organisatie van een persvoorlichtingsdienst, tussendoor “vrije volksvergaderingen”, betogingen en enkele hazenslaapjes zijn de onveranderlijke ingrediënten van de actie.
Dat alles om een universiteit te krijgen die meer op maat gesneden is van kritisch aangelegde jongeren. Dag aan dag draaien hier de discussies om. Zoals ook om de vraag of de politie dan wel de rijkswacht de hoofdrol in de finale zou te spelen krijgen.
De Gentse politie die donderdagnamiddag nog in een pamfletje een “crapuleuze gangsterbende” wordt genoemd, blijkt ineens de voorkeur te krijgen als bekend wordt dat hun gehelmde “grote broers” vanaf 10 uur die morgen in gevechtskledij wachten op het verlossende sein tot actie. Aan de ingang van de “Blandijn” hangt men een affiche met de eenvoudige woorden “Gents Politiekorps” om daarmee te kennen te geven dat de studenten liever door de politie worden belaagd.
geruchten
Affiches waarop de bedoelingen van de studenten kenbaar worden gemaakt, hangen er genoeg. Enkele muurbloempjes: “Professor Schrickx verklaarde op de 20e van de derde maand dat hij de voorbije nacht heeft nagedacht”. En: “Recht op orde door de rijken is onrecht en repressie voor het volk”. Aan een ficusplant is de spreuk bevestigd: “Dit is de levende representatie van onze Rector”. Overal aan de muren is de slogan bevestigd: “Enkel voor studenten, B.O.B. [toenmalige Recherche] buiten”. Maar er is helemaal geen controle op degenen die de “volksvergadering” willen bijwonen. Zodat ook de Buitengewone Opsporingsbrigade [B.O.B.; Recherche] ongemoeid haar afluisterwerk kan verrichten.
Donderdagavond. Het lijkt weer een avond zoals de voorgaande. Met voelbaar de latente angst voor bruut optreden van de ordemacht. Hoewel niemand voor 11 uur met het definitieve nieuws komt aandragen, schijnt iedereen te weten dat het laatste bedrijf aangebroken is. Geruchten over een spoedzitting van de Beheerraad worden bevestigd. Daar zou een definitieve beslissing zijn getroffen. En die kan niet anders zijn dan het beroep op de ordestrijdkrachten. (…)
Terwijl de zaal aan het vollopen is voor de laatste “volksvergadering” – de belangrijkste omdat daarin de studenteneisen eindelijk worden geformuleerd – begint men al het materiaal, dat dagenlang heeft gediend om de geestdrift op peil te houden, in veiligheid te brengen. Het mag dan wel zo zijn dat de drie aangehoudenen – Willockx, Leroy en Deckers – zijn vrijgelaten (dat was een van de studenteneisen) maar de intenties waarmee dat is gebeurd, worden sterk gewantrouwd.
Tijdens de dag zijn ’t water en de verwarming afgesloten. En ook alle eventuele vluchthoekjes zijn afgegrendeld. Er rest de studenten nog maar één in- en uitgang. Bij de ‘dienst persknipsels’ zijn de boeken eveneens toe.
Kaarsen
“Maurice, de portier”, een man op leeftijd, staat hoofdschuddend bij de uitgang te posten. “Meneer” zegt hij, “het was hier een echt logement en dan nog wel in zo’n schoon auditorium! En ze koken hier!” Den man weet wat er gebeuren gaat. “Vandaag” laat hij verstaan. “De jongens hebben alle kaarsen opgekocht in de winkels. Ze zijn bang dat de elektriciteit wordt afgesloten.” Wat de afsluiting van de verwarming betreft, is het effect nihil. Een duizendtal studenten wordt langzamerhand naar het toppunt van geestdrift gevoerd. Ook de temperatuur stijgt.
In de zaal verschijnen de professoren Roels en Kruithof. Zij hebben erin toegestemd die avond hun mening te komen zeggen over het vijf-punten-plan dat uit de “vrije volksvergaderingen” en commissiezittingen is naar voor gekomen. Een televisieploeg van de Nederlandse VARA heeft juist deze avond (“bij toeval”) uitgezocht om de gebeurtenissen in het auditorium te filmen. Wat bij menig student de opmerking uitlokt “waar dan wel onze BRT weer blijft”. Bezijden die hoofdingang van het auditorium wordt druk koffie gezet om degenen die last hebben van oververmoeidheid op de been te houden. ook bier is verkrijgbaar.
Op het podium en in een zijvertrek wordt de hand gelegd aan wat de allerlaatste stencils [voorloper van de fotokopie] moeten worden. Ze zijn te verkrijgen tegen een vrijwillig geldoffer in een emmertje. Daarin liggen voornamelijk 25 centiemen en halve-frank-stukken [minder dan 1 eurocent]. De laatste dagen moeten wel erg uitputtend zijn geweest voor de portemonnee. Later op de avond, als er een omhaling wordt gedaan met een fel groen geschilderde helm, komen er zelfs briefjes in. Tot een bedrag van door de BEF 2.000 [€50]: nieuw voedsel voor de strijd, want het papieren gedeelte van de revolutie verslindt hopen stencils.
Ludo Martens – de man wiens universitaire inschrijving men geweigerd heeft in Gent – opent de discussieavond. Hij zegt dat “er zicht tegen het willekeurig machtsvertoon een solidariteit heeft ontwikkeld die tot een machtsverschuiving heeft geleid. Eenheid maakt macht. Martens’ spreekbeurt is een eerste injectie voor de geestdrift. Een bomvolle zaal scandeert ritmisch: “’t is nog maar een begin, wij gaan door met de strijd”. Minutenlang. Dan formuleert hij de eisen (…)
De professoren Kruithof en Roels sluiten zich hier in grote lijnen bij aan. (…) Dat alles vergt veel geld, aldus Kruithof, maar dat moet dan maar van het leger worden afgenomen. Zegt de prof nog: “Ik heb hier in een week tijd meer vrienden gekregen dan in de tien jaar dat ik hier les geef”. (oorverdovende toejuichingen) (…)
Gaat hier weg
Inmiddels is de decaan van de faculteit voor Letteren en Wijsbegeerte, professor Van Elslander, aangekomen. Hij houdt zich voorlopig nog op in de tochtige koude gangen. Zijn verschijning versterkt het vermoeden “dat er iets gaat gebeuren’. Om kwart over elf neemt hij het woord. Vermoeid en allesbehalve zeker van zichzelf. Iedereen begint door elkaar te roepen dat men stil moet zijn. Wat trillend laat hij uitschijnen dat het beslissende uur is aangebroken. Zijn houding maakt indruk.
“Ik sta hier niet als deken en ik had me aan dit alles kunnen onttrekken door ontslag te nemen. maar uit de gesprekken die ik gehad heb met de studenten is iets gegroeid, is een indruk van vertrouwen gekomen – wederzijds hoop ik – dat ik niet wil beschamen. Ik ben het misschien niet eens op vele punten, maar ik kan het verlangen naar een betere wereld, een wereld zonder oorlog, zonder armoede wel volgen”. De studenten krijgen nog een pluimpje: dat ze zich gehouden hebben de regels van orde en netheid. Maar de pathetische woorden die daarna vallen, zijn aangrijpend. “Alstublieft voor jullie eigen welzijn: gaat hier weg. Weggaan is geen nederlaag.”
De batterij van de geestdrift en de onverzettelijkheid is zo opgeladen dat Van Elslander’s oproep maar één enkel ogenblik vertwijfeling heeft gebracht. De professor is nog maar nauwelijks weer op het gelijkvloers of hij hoort het duizendkoppig studentenpubliek opnieuw scanderen: “Het is nog maar een begin…”
(…) Professor Van Elslander probeert het even voor 12 nogmaals, maar zijn woorden worden vlug gecontesteerd. Hoofdschuddend gaat de decaan weer naar beneden om post te vatten bij de deur. Als de ordemacht komt, kan hij het misschien nog in goede banen leiden. Maar dat zal nog tot ruim kwart over twee ’s nachts duren. Van Elslander: “Wat die jongens doen is puur masochisme. Hoeveel zitter er nu in de zaal? Vijfhonderd? Ik heb er nog nooit zoveel in mijn les gehad.”
In het auditorium stijgt de spanning. De angst wordt weggelachen en weg gezongen. De berekeningen komen niet uit. In de plaats van dat de studenten – naarmate het nachtelijk uur vordert – weggaan, komen er steeds meer bij. Om 12 uur gebeurt er niets. Ook niet in de twee volgende uren. De decaan blijft echter op post.
Om kwart over twee stormen de rijkswachters [Federale Politie] plots binnen. Wie zich nog op de gangen bevindt, vlucht in het toch al eivolle auditorium. De Nederlandse televisie wordt gezegd “dat het beter is om naar buiten te gaan”. Wat, gezien de dure apparatuur, ook gebeurt. Heel het gebouw wordt doorzocht.
“We shall overcome”
Indrukwekkend is het moment waarop aan alle deuren van het praktisch volle auditorium rijkswachters in gevechtskledij verschijnen. Gehelmd, en met de matrak in de hand. Het is muisstil in de zaal en slechts als een lid van het Wetenschappelijk Personeel het woord neemt, neemt de spanning langzaam af. hij stelt voor, in naam van de studenten, om met de commandant te gaan onderhandelen, wat met algemeen applaus wordt goedgekeurd. Tijdens het overleg – dat ruim een half uur duurt – beginnen de studenten heel zacht “We shall overcome” te zingen. Andere liedjes volgen, zelfs een voor de gelegenheid klaargestoomde tekst die eindigt met de woorden: “Nu is de strijd pas voorgoed begonnen, studenten-arbeiders vormen één front”.
Ook tijdens de ontruiming wordt voortdurend gezongen en gitaar gespeeld, en hier en daar verschijnt warempel een glimlach op een rijkswachtersgezicht. De matrakken worden weggeborgen, en na “When the Saints ” en “Les Chevaliers de la Table Ronde” gaan enkele ordehandhavers er zelfs bij zitten. Eentje heeft zijn helm afgezet. Op de eerste rij slaapt een meisje met het hoofd op de bank.
De stemming blijft er in, ook als het auditorium bijna ontruimd is.De studenten konden toen immers nog niet weten dat zij even later – net als hun kameraden en tegen de afspraak in – naar de Rijkswachtkazerne zouden gebracht worden, waar de laatste van de ongeveer 700 opgeleiden gisterochtend rond halfelf werd vrijgelaten.
Voor de journalisten die buiten staan, breekt een lange nacht aan. Lang, door het feit dat de politie maar twee overvalwagens ter beschikking had. Er was op gerekend dat er slechts een vijftigtal contestanten zouden te vervoeren zijn. Het bleken er ruim 500.
Het duurde een hele tijd eer de grote “dievenkarren” ter plaatse waren. De Nederlandse televisieploeg van de VARA krijgt het buiten aan de stok met professor Picard, die ook ter plaatse was gekomen. Blijkbaar geïrriteerd door de schelle lichtbundel, rukt de professor de stekker uit van de elektriciteitskabel. “Geen sensatie hier, alstublieft” zegt hij. Wat bij de televisiemensen een stroom van verwensingen uitlokt. Zij kunnen enkel maar gebruik maken van het licht dat uit de faculteit straalt, en verder van de koplampen van de politiewagens. (…)
Aan de drie uitgangen van “de Blandijn” zijn er nog enkele korte schermutselingen tussen politie en studenten. Sommigen menen te hebben gezien dat Rector Bouckaert tijdens de avond tweemaal met grote snelheid langs het auditorium is gereden. Troepenschouw.
Het is snerpend koud, de eerste lentenacht. Van een agent, die in de verslaggevers ook “een broeder in dienst” herkent, krijgen we een sigaret. Lotsverbondenheid. Het wordt alweer licht als de laatste politie-eenheden op de Blandijnberg wegrijden. Wat de Nederlandse televisiemensen de opmerking ontlokt: “Hadden ze de ontruiming nog iets trager gemaakt, dan hadden we weer kunnen filmen.” Cesar van der Poel
Lees wat er aan de bezetting van “de Blandijn” vooraf ging: “Flikken, ge moogt ze buiten kloppen”
Lees ook op deze blog: Studenten in Gent: “heerkens van goed leven”
Lees ook op deze blog: Studentenrellen in 1979
Lees ook op deze blog:
