persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Ferrer; in de bres voor ‘anarchistisch’ onderwijs
Francisco Ferrer werd in het midden van de 19e eeuw geboren in het Catalaanse Barcelona en in 1909 ter dood veroordeeld door de toenmalige Spaanse koning Alfons XIII. Zijn executie veroorzaakte internationaal protest omdat hij geen criminele feiten had gepleegd – enkel had hij een onkerkelijke en socialistisch-anarchistische zienswijze, die hij in zijn vijftig, zelf opgerichte, scholen in de praktijk omzette.
Lees ‘anarchisme’ in de zin van: samenlevingsvorm waarin mensen naast elkaar leven zonder een hogere macht of autoriteit.
Barcelona. Eerder had hij een aantal jaren in ballingschap geleefd in Parijs omdat hij steun had verleend aan een opstand tegen de koning. Na zijn terugkomst in Spanje, na de eeuwwisseling, opende hij een aantal scholen die functioneerden volgens zijn inzicht.
Toen vijf jaar later een medewerker beticht werd van betrokkenheid in een aanslag tegen de koning werd hij zondermeer als een medeplichtige beschouwd. Hij werd gearresteerd en zijn scholen moesten dicht, maar dit alles werd ongedaan gemaakt na internationaal protest.
In 1909 braken in Barcelona anarchistische opstanden uit, en zonder dat daar hard bewijs voor bestond, werd hij weerom van betrokkenheid beschuldigd. Hij zou op dat moment niet eens in het land zijn geweest. Ferrer maakte een golf van sympathie los in Europa. Niet in het minst van de opkomende socialistische beweging met haar antikatholieke houding. Uiteraard ook van anarchistische bewegingen die toen overal in Europa opdoken. Het protest in de Europese landen heeft zijn executie echter niet kunnen verhinderen.
In Parijs ontwikkelde Francisco Ferrer zijn eerste ideeën voor ‘moderne scholen’, voortbouwend op de tradities van het vrije onderwijs, geradicaliseerd door anarchistisch-socialistische idealen. Volgens Ferrer was het bestaande schoolsysteem een instrument van de heersende klasse, gericht op dienstbaarheid. Hij geloofde in een systeem op basis van spontaniteit, gericht op zelfontplooiing, geestelijke onafhankelijkheid en volledige emancipatie van het individu.
Lees ook op deze blog:
Zondagmarkt op het Van Beverenplein
Lees ook op deze blog:
Ferrerlaan Gent
Als eerbetoon werden na zijn dood in tal van landen een straat naar hem genoemd. Zo ook in Gent: de Francisco Ferrerlaan. Deze laan ligt temidden van de zogenaamde ‘Bloemekeswijk’ die “opgefleurd” wordt door straatnamen als: Hortensiastraat, Geraniumstraat, Fuchsiastraat, Mimosastraat, etc.
De Ferrerlaan vormt – samen met de Frans Van Ryhovelaan – (Wondelgemnaar, bezieler van de ‘Gentse Republiek‘ in de 16e eeuw) een grote as tussen de Brugse Vaart/ Nieuwe Vaart en het Edmond Van Beverenplein (Socialistisch voorman, tweede helft 19e eeuw), richting Wondelgem.
Dit stadsgedeelte kwam tijdens de tweede helft van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw tot ontwikkeling. Eerste grote realisaties waren de aanleg van de Westerbegraafplaats en de inplanting van het psychiatrische instituut Guislain.
Thans is het een van de wijken in Gent die bijzondere aandacht vereisen, gezien de lage ‘welvaartsindex’, vergelijkbaar met de wijken: Nieuw Gent, Brugse Poort, Rabot, Muide-Meulestede en Sluizeken-Tolhuis-Ham. F.D.