persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Studentenbuurt
STRATEN/ STAD – 23 februari 2024 – ‘Batavia’ en ‘De Vreese’ zijn namen van grote Gentse beluiken die in de 19de/ 20ste eeuw gevestigd waren op de huidige universitaire terreinen aan “Blandijn” en “Plateau”.
De linkerstraatwand van de Rozier vormde de begrenzing van het, in 1848 ontworpen, “Cité Ouvrière” ook “De Vreese Werkmanskwartier” genoemd. Aan de andere kant, parallel met de Sint-Pietersnieuwstraat, tot aan de Plateaustraat, lag het Batavia-beluik.
Het Batavia-beluik. Tussen de Rozier en de Plateaustraat, in de studentenbuurt, lag vanaf het Hollands Bewind de Bataviawijk – een citéwijk, berucht voor zijn dompelaars en de dodelijke ziektes die er heersten. De naam Batavia verwijst naar de hoofdstad van het toenmalige Nederlands-Indië. Het pleintje bij het Ugent-gebouw ’UFO’ werd ernaar genoemd. De naamgeving is een twijfelachtig eerbetoon aan Willem I. Hij was ook nog oprichter van Ugent. Lees ook op deze blog: Het Sint-Pietersplein: Van Graaf tot Prince
Dat beluik is afgebroken om er universitaire gebouwen op te trekken. Dit gebeurde voorafgaand aan de expansie van Ugent – toen: R.U.G. – naar de huidige studentenwijk. Het beluik ruimde de plaats voor het nieuwe ‘Instituut der Wetenschappen’, met ingang aan de Jozef Plateaustraat. De beluikwijk werd in 1881 gesloopt. De effening van het Batavia-terrein, maakte het mogelijk dat het epicentrum van Ugent van het oude stadscentrum later zou verschuiven naar deze buurt. Bron Lees ook op deze blog: Studenten in Gent, “heerkens van goed leven”
Het De Vreese-beluik bleef langer overeind dan het Batavia-beluik. Het had een monumentale ingang aan de kant waar nu de Blandijn is. Het werd gesloopt rond 1930. De bouw van de zogenaamde ‘Boekentoren’ en het ‘Hoger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde’ nam de plaats in van het De Vreese-Beluik dat er sinds het midden van de eeuw daarvoor in de wijk ingeplant was. Lees ook op deze blog: Het Sint-Pietersplein: Van Graaf tot Prince
Het laatst overgebleven huisje van dit beluik sneuvelde nog maar recent, door de bouw van het Ugent-’Centrum Vandenhove voor Architectuur en Kunst’. Vanaf toen bevond het epicentrum van Ugent zich in de wijk, die we vandaag de studentenbuurt noemen. Lees ook op deze blog: Studenten in Gent, “heerkens van goed leven”
Quote: “Gent springt er in België uit door het verbluffend grote aantal beluiken en door de zeer vroege beluikenbouw. Vroeger hadden de Gentenaren het overigens niet over beluiken, maar over ‘cités’ en ‘poortjes’. Vanaf de jaren 1770 kent het Gentse beluikenfenomeen een explosieve groei. De bebouwde ruimte in de stad versnippert sterk. Op veel binnenterreinen en achterhoven worden minderwaardige arbeidershuisjes gebouwd. Kwantiteit is belangrijker dan kwaliteit. Rond 1840 wonen in Gent een kleine 20.000 mensen in 600 beluiken – een kwart van de inwoners op vijf procent van de beschikbare oppervlakte! In een rapport van 1848 beschrijven de Gentse dokters Mareska en Heyman de erbarmelijke leefomstandigheden in het beluik Batavia (…)” Quote uit: website Industriemuseum: ‘Vieze goten en verborgen gevels. Drie eeuwen Gentse beluiken‘
De uitvergrote foto bovenaan de pagina is van Jules Eric Bruyne
Lees ook op deze blog:
Ontdek ons boeket nog bestaande beluiken
Lees ook op deze blog:
