persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
STAD – 31 augustus 2018 – Het Prinsenhof is een kasteel in Gent dat je nooit te zien kreeg. Het bestaat niet meer, ongelijk het Gravensteen, het Duivelsteen… Het kasteel wordt steeds in verband gebracht met keizer Karel. Hij werd er geboren in het jaar 1500. Maar het kasteel bestond al langer. Het heette ooit Hof ten Walle. Het allereerste Hof gaat terug tot burggraaf Hugo II, begin de 13e eeuw.
Wat je moet weten over het Prinsenhof
Lees de geschiedenis van het Hof in omgekeerde chronologie
- In 2011 werd bij bouwwerken in een voormalig atelier aan de Simon de Mirabellostraat de grondvesten bloot gelegd van een hoek van de omwalling van het Prinsenhof. Die bouwput is weer dicht gemaakt en er staat nu een appartementsgebouw op. Jammer dat de archeologische site niet werd geïntegreerd in de nieuwbouw.
- In 1993 werden belangrijke archeologische vondsten gedaan met betrekking tot het Hof aan de kant van de Sanderswal. O.a.: een grote poortopening. Die zit verborgen achter woningen.
- In de 20e eeuw bleef niets overeind van het kasteel of Hof. Enkel: de ‘Donkere Poort’. Deze poort bevindt zich in een hoek van het Prinsenhofplein. Daarbuiten, in een parkje bij de Lieve staat een beeld van een stroppendrager.
- In de 19e eeuw vestigden fabrieken zich op het domein. waaronder een suikerraffinaderij, een papierfabriek, een zeepziederij en later ook een katoenfabriek. Er kwamen ook woningen. Doornikse steenblokken uit de muren van het Hof werden gebruikt om die woningen te bouwen. Er zitten dus nog historische stenen in sommige huizen in de buurt.
- Aan het einde van de 18e eeuw werden de gebouwen en de landerijen van het Hof verkocht. De slotgracht – die deels door de Simon de Mirabellostraat liep – werd gedempt. Het kasteel werd deels afgebroken. Woningen en fabrieken kwamen in de plaats.
Dit was aan het einde van het Oostenrijkse keizerrijk in de Zuidelijke Nederlanden – incluis Vlaanderen. De Oostenrijkers hadden het gebied gekregen door overerving van hun Spaanse verwanten. Eerder was er keizer Karel.
- Keizer Karel werd in Hof ten Walle of het Prinsenhof geboren als prins in 1500. Het Hof was in handen gekomen van de Spaanse Habsburgse vorsten. Zijn vader was de Habsburger-Bourgondiër Filips de Schone (of Filips van Spanje), en zijn moeder Johanna van Castilië – bijgenaamd de ‘waanzinnige’.
- Karel V werd koning van Spanje en Rooms-Duits keizer. Hij erfde de Habsburgse Nederlanden en Bourgondië en kon aanspraak maken op het koningschap van Spanje via de familiebanden van zijn moeder. Via zijn Oostenrijkse grootvader erfde hij ook de Oostenrijkse Erflanden. Hij liet zich in de Nederlanden vertegenwoordiger door zijn tante Margaretha van Oostenrijk. Het hof verschoof van Gent naar Mechelen.
- In die tijd bestond het Hof uit een omgracht opperhof met een grote toegangspoort, drie vleugels en een ommuurd domein met neerhof en twee poorten. Op het neerhof bevond zich ook de befaamde Leeuwenhof. Die kooi bestaat nog en ligt in het domein van de Paters Ongeschoeide Karmelieten.
- Na een opstand, gebood keizer Karel de vooraanstaande burgers in lijvekes en met een strop om de hals in het Prinsenhof . Ze werden bekend als de Stroppendragers. (Lees op deze blog: De opstand tegen Keizer Karel)
We slaan de tussenliggende heersers over: Filips de Schone, Maria van Bourgondië & Maximilaan van Oostenrijk, Karel de Stoute, Filips de Goede, Jan zonder Vrees, Margaretha van Male & Filips de Stoute. Vermeldenswaardig over de tussenliggende heersers is nog: Filips de Goede liet leeuwen-tegen-stierengevechten organiseren in het Hof ten Walle. Dit was in de eerste helft van de 15e eeuw. (Lees over Filips de Goede op deze blog: Duizenden Gentenaars in de pan gehakt)
- Vlaamse graaf Lodewijk van Male besliste om het paleis van de Vlaamse Graven te verhuizen van het Gravensteen naar Hof ten Walle. Dit Hof zou later het Prinsenhof genoemd worden. Hij vond dat het Gravensteen niet voldoende comfort bood om er te wonen.
- Het Gravensteen werd dan de bestuurlijke zetel van de Graven. Het Hof Ten Walle werd hun woonplaats. Werk en wonen werden van elkaar gescheiden. Midden de 14e eeuw liet graaf Lodewijk liet het kasteel grondig verbouwen tot een luxueus paleis.
- De graaf huwde zijn dochter Margaretha uit aan de Bourgondische hertog Filips de Stoute. Vanaf dan kwam het Hof in handen van de Bourgondische hertogen.
- De graaf had het Hof ten Walle overgenomen van Simon de Mirabello. Hij was Vlaams bankier, ridder, mecenas van Italiaanse afkomst. Hij was de vorige eigenaar van het kasteel aan het begin van de 14e eeuw. Hij had het in overerving verworven. Simon wou op die plek een klooster oprichten.
- Zijn naam bleef bewaard in de naam van de straat tussen Rabotstraat en het Prinsenhofplein: Simon de Mirabellostraat.
- Simon werd vermoord in het midden van de 14e eeuw. Hij had Jacob van Artevelde gesteund in zijn onafhankelijkheidsstrijd ten aanzien van de Fransen en koos voor de Engelsen. Ook Jacob werd vermoord…
Het was de tijd van Lodewijk II van Nevers, graaf van Vlaanderen, die de Franse koning steunde in de strijd tegen de Engelsen, de Honderdjarige Oorlog.
-
In de 13e eeuw werd het kasteel Hof ten Walle bewoond door Alexander Braem, een rijke patriciër. Sander had zich tot ridder laten ‘slaan’. Hij wijzigde de familienaam in Sersanders. Daaruit kwam de straatnaam Sanderswal voort. Het is een straatje tussen Rabotstraat en het huidige Prinsenhofplein.
-
Zijn dochter werd uitgehuwelijkt aan de broer van burggraaf Vilain, afkomstig van het Geraard de Duivelsteen.
Het was de tijd dat de patriciërs of handelaren rijker en machtiger werden dan de burggraven en de ridders.
Midden de 13e eeuw werd het Lievekanaal gegraven achter het kasteel. De Lieve verbond Gent met de zee, in het bijzonder: Damme. Het kanaal stopt nu bij het monument Rabot, westelijke toegangspoort tot Gent over het water.
- De rijke handelaar Sander had het kasteel eerder verworven van de verarmde burggraaf Hugo II. Dit was begin de 13e eeuw. Het Hof was dus eerst een burggravenkasteel.
Burggraven hadden veel macht ten aanzien van de Graaf. Hun domein was vrij onafhankelijk en de burggraaf was vrij machtig. Daar kwam een einde aan toen deze status in het Graafschap werd afgeschaft.
In de 11e eeuw zou Graaf Boudewijn V dit meersengebied in leen gegeven hebben aan een burggraaf in 1064. Door waterwerken werd vervolgens een verhoogde en omwalde site gecreëerd met een opperhof op een heuvel: een ‘motte‘. F.D.
Lees op deze blog: Over het Gravensteen
Prinsenhoffeesten & Rommelmarkt 2018
Zaterdagmiddag in en om het Prinsenhof
Keizer Karel was 6 jaar geleden nog in Gent*
