persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Het werk was niet altijd ongevaarlijk in de textielfabriek; maar de baas werd er geliefd
VOLK/ ENTREPRENEUR – 25 mei 2022 – Al op jonge leeftijd trokken veel bewoners van de wijk ‘Moscou’ in Gentbrugge dagelijks met hun boterhammendoos naar textielfabriek ‘De Porre’. Hoe het was om daar te werken, lees je op de panelen die op het terrein werden opgehangen tegen muurresten.
Samen met de Werkhuizen van de spoorwegen – waar tegenwoordig veel om te doen is – was de familie De Porre een grote werkgever, met tot bijna 500 personeelsleden. In 1980 viel het doek.
Wat nu ‘Wijkpark De Porre’ heet, was vroeger een heuse fabriek.
Ze besloeg het hele terrein tussen de Jules de Saint-Genoisstraat en de Peter Benoitlaan in de Gentbrugse wijk ‘Moscou’.
De plek
‘De Porre‘ was een textielbedrijf, opgericht door Ernest De Porre in 1895, en eindigde een kleine eeuw later, in 1980, door een faillissement. Het was een katoenweverij, in 1927 uitgebreid met een spinnerij. Haar hoofdproduct was: het flanellen laken. In 1982 kocht de Stad de site. De ruimte werd gebruikt als depot voor het Industriemuseum, de brandweer, een jeugdhuis en het Rode Kruis.
Pas in 2010 volgde de huidige herbestemming.
De oprichter Ernest De Porre overleed in 1935. Zijn zonen Albert en Eugène volgden hem op. Al in 1937 kende de fabriek 476 personeelsleden. Tijdens WO II werd de fabriek gebombardeerd, maar snel weer opgebouwd. In 1946 werd de zoon van Eugène De Porre, Jacques, de patron.
Hoewel de helft van het terrein omgetoverd is tot een grasparkje, bleven op de andere helft oude gebouwen overeind. Voor wie zich een beeld wil vormen welke zuchten er spreekwoordelijk geslaakt werden in de tijd dat de fabriek nog draaiende was, kan terugvallen op enkele getuigenissen van voormalige werknemers. In het parkje werden getuigenissen tegen resterende muren opgehangen, als pancartes, zodat niemand ooit de oorspronkelijke ziel van de plek kan vergeten.
Getuigenissen over de ziel van de plek
Dorothée Moreels werkte als arbeidster in de spinnerij van 1962 tot 1968.
Het straffe is dat ze daar als kind heeft gewerkt! Ze ging op haar veertiende naar de fabriek. De jaren zestig liggen nog niet zo lang achter ons, en kijk eens welke werkvoorwaarden toen nog golden?!?
Ze weet dat vele mensen uit de wijk ‘Moscou’ bij De Porre gingen werken. Thuis waren er vijf kinderen in het gezin Moreels, en die gingen daar allen werken.
Willy De Wilde was er van 1960 tot 1970 arbeider in de weverij. Hij komt nog steeds naar het Wijkpark en voelt zich nog steeds thuis op deze plek.
Op zijn paneel lees je een mijmering. Hij herinnert zich dat meneer De Porre zijn ontslagbrief eerst niet wou ondertekenen. Hij wou hem niet laten gaan. Dit gaf Willy het besef dat hij goed bezig was geweest en dat hij gewaardeerd werd als arbeider.
Jacques De Porre was geliefd
Monique Ongena, geboren in 1940, kwam er op haar 28e als verpleegkundige werken. Ze bleef er 12 jaar. Ze getuigt dat ze méér deed dan enkel maar wonden verzorgen. “Mensen kwamen al eens hun hart luchten bij mij” staat op haar paneel. Ze was allicht ook een bedrijfspsycholoog avant-la-lettre.
Ze herinnert zich een zwaar incident. Een man was met zijn hand in een kammachine geraakt. Hij moest onmiddelijk per ambulance afgevoerd worden naar het ziekenhuis. Toen was er nog een ziekenhuis, speciaal voor textielarbeiders: in de Lieven De Winnestraat, dit is een zijstraat van de Coupure Rechts.
Over Jacques De Porre is ze lovend. Hij was erg geliefd. Hij was zeer betrokken en communicatief in de fabriek en steunde financieel ook stiekem diegenen die het moeilijk hadden.
Irène Morel werke bij De Porre van 1949 tot 1980. Ze werd er mecanografe. In dit beroep werden gegevens verwerkt, o.a. voor de boekhouding, met een kantoormachinesysteem, gebaseerd op geperforeerde kaarten of banden, dat een voorloper van de computer zou kunnen genoemd worden. Die kantoormachines waren ontzettend lawaaierig. Ze stonden in een aparte ruimte.
Jacques De Porre sprak altijd Frans met haar, maar eenmaal in de fabriek sprak hij evengoed Gents als Romain Deconinck, weet zij.
André De Somville was er hoofdboekhouder van 1961 tot 1980. Op zijn paneel staat een anekdote van formaat. De fabriek heeft twee branden gekend. Eén ervan werd per ongeluk aangestoken door kinderen die met lucifers speelden… op vrijdag de 13e. Jacques De Porre die blijkbaar erg leed onder bijgeloof, werd hierdoor nog gesterkt in zijn doemdenken.
Door de mecanografische kantoormachines mocht De Porre zich best “modern” noemen. De machines dienden voor de boekhouding. Na een fichensysteem met perforaties, volgde een systeem met magneetstrips.
Laurette Van De Velde was er poetsvrouw van 1964 tot 1980. Ze woont nu al een kleine halve eeuw in Tuinwijk Ter Heide. Dit is om de hoek. Ze vindt het zelf vreemd dat, hoewel ze op een boogscheut woont, ze nooit meer op het fabrieksterrein geweest is sinds haar vertrek.
Flanellen lakens van topkwaliteit
Edouard Moreels, geboren in 1941, was er arbeider in de spinnerij vanaf zijn 14e. Hij getuigt over het helse werk: “de machines bleven altijd maar draaien; de mensen stonden acht uren aan hun molen”.
Edouard heeft ook nog in het balenmagazijn gewerkt, waar hij balen katoen van 50 tot 100 kg moest torsen.
Hij weet ook nog dat De Porre een winkel had op het fabrieksterrein waar men flanellen lakens kon kopen. En omdat hij fier is op zijn eigen product, stelt hij: “de lakens van De Porre waren van betere kwaliteit dan die van de grotere UCO-fabriek.” Het kwalitatieve beddengoed van de Innovation kwam van uit zijn fabriek!
Eddy Helderweirdt was op zijn 15e laineerder, in 1974, en bleef tot 1980. Hij getuigt over de eerste brand en de gevolgen die hij daar aan de lijve van ondervond: hij stond zelf ook in brand, nadat hij een waarschuwing van de brandweer in de wind had geslagen en toch naar binnen ging tijdens de brand in zijn afdeling.
Hij wijst op de gevaarlijke machines en naar een ploegbaas die door onvoorzichtigheid de “tsjoepen” van zijn vingers verloor.
Hij weet ook nog dat er soms grote vlammen uit de machines schoten, omwille van de statische elektriciteit in de lainage.
Weetjes over Wijkpark
In het graspark staat een soortement veranda waarin een stoommachine uit de voormalige fabriek, gebouwd door een Zweedse constructeur. Vreemd dat die machine uit Zweden kwam, want Gent telde enkele bekende stoomconstructeurs: Carels en Van den Kerchove en Le Phoenix…
Het Wijkpark is nu terre d’accueil voor buurthuis ‘Santo‘ en voor tal van socio-culturele initiatieven, zoals recent nu het stratenfestival ‘Sorry, Not Sorry‘.
Een deel van de gebouwen die nog overeind staan, zouden moeten verdwijnen om plaats te maken voor woningen. In een bedrijfsruimte zit ook nog een indoor skatepiste.
In het graspark liggen restanten in arduinsteen die afkomstig zijn van een gebouw dat door Victor Horta is ontworpen in Brussel. Volgens kenners is het echter een misvatting dat die resten afkomstig zouden zijn van het Volkshuis. Wél: van een paviljoen. Een fan van Horta heeft de brokstenen na afbraak bewaard: achtereenvolgens op meerdere plekken in Brussel, en tenslotte in de oude brandweerkazerne, die er op deze site kwam na de sluiting van de fabriek.
In omliggende gebouwen zijn: een basisschool, een Sportschool en het ‘Open Huis’. Meer op sogent
Lees ook op deze blog:
VOLK – “Meetje was conciërge in de fabrieke van de Oude Vest”
VOLK – Anseele beschreef de hel waaruit de arbeiders waren ontsnapt
Lees ook op deze blog:
