persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
UPDATE 27.04.2022 10u15 – Dankzij de reacties op dit artikel van een paramedische medewerkster van WZC Avondsterre in Gent, én van een oude buurman aan de Stokerijstraat, vernamen we dat Tsjoeleboele in het WZC werd opgenomen en daar 10 tot 15j geleden overleden is.
“Zorzetse” was steeds op zoek naar gratis drank
VOLK – 27 april 2022 – Drankorgel, broekplasser, dame met het hoedje… Tijdens de jaren ’80-’90 was zij een veelgeziene bezoekster van o.a. café Damberd op de Korenmarkt: “Zorzetse” ofte “Tsjoeleboele”… Ze was steeds op zoek naar gratis drank.
Herman Brusselmans noemde haar in zijn geschriften en ze vormde het voorwerp van een paar liedjes van Gentse rockbands. Maar ze wordt vooral druk besproken op facebook.
We hadden enige schroom om haar hier te vermelden en te becommentariëren. Omdat iemand die drankverslaafd is en op den dool, eigenlijk hulpbehoevend is. Maar toen we de talrijke verwijzingen naar haar persoon ontdekten, besloten we haar hier toch aan bod te laten komen. Nergens staat te lezen of zij al of niet nog in leven zou zijn.
TRAUMA?
Tsjoeleboele was de bijnaam van een vrouw in Gent. Zij stond bekend als een volksfiguur die ’s nachts dronken door de straten zwalpte en mensen die laat naar huis gingen schrik aanjoeg. Zij had ondermeer een vaste stek in het café ‘Damberd’. Zo zegt wikisage. Maar er is veel meer over haar te vertellen…
Ze verborg haar grijze haren meestal onder een hoedje, weten diegenen die haar vaak ontmoetten. Ze dronk overal in de cafés de klutskes uit. Dikwijks in café Damberd op de Korenmarkt. Vaak plaste ze in haar broek van dronkenschap.
In een liedje van cabaretgroep ‘Gentse Leute‘ zingen de cabaretiers dat Tsjoeleboele zich uit de cafés liet zetten in ruil voor honderd frank.
Ze was luidruchtig in de straten, maar niet kwaadaardig, volgens anderen.
Ze zou aan het Sluizeken gewoond hebben, beweert iemand op facebook.
Iemand anders beweert dat ze aan de Stokerijstraat 33 woonde. Dit is een stuk noorderlijker. Dat is voorbij het Selekest, in de richting van het Stapelplein.
Een facebooklezeres stipt aan dat Tsjoeleboele “de vrouwe was geweest van ne hoge rijkswachter en 10 talen sprak“. Haar man was vroegtijdig overleden.
Een andere lezeres heeft over haar verleden net iets anders gehoord: “…naar schijnt weduwe geworden van een piloot en zich volledig laten gaan; nochtans een heel mooie vrouw geweest.” Dit schijnt fout te zijn, van die piloot. Iemand bevestigt: het was een vrouw van een rijkswachter. (thans Federale Politie)
Laat ons de woorden van een facebooklezeres in gedachten houden bij verdere lectuur: “Oordeel niet over mensen met ‘raar’ gedrag. Meestal is er een diepliggend trauma….de één gaat er beter mee om of de ander.” Tsjoeleboele zou omwille van haar verdriet voor haar overleden man én het vroegtijdig overlijden van één van haar zoons aan de drank geraakt zijn. Iemand verwoord het zo: “Ik peize da dat mensch eure man zeine duud nie kunne verwirke eh en doarom ontspuurt es.”
CAFES
Haar actieradius was blijkbaar veel ruimer dan de Korenmarkt en café Damberd, voortgaande op de commentaren over haar op facebook. Een lezer weet dat ze ook in café ‘De vrienschap’ kwam, bij Tsjeete en Irma’tje. Iemand weet ook dat ze veel in café Bouvier in Molenaarstraat kwam, bij Julia en Roland.
Isa schrijft op facebook: “Tjoeleboele kwam bij mijn ma in ’t cafe op de Muide.” Dat blijkt te zijn: cafe ‘Moedertaal’, bij Denise & Fredje. Wim, wiens ouders in de Phoenixstraat café ‘Vrolijk Gent’ openhielden, zag haar daar ook regelmatig verschijnen tussen 1978 en 1982.
Iemand zag haar in café Fiesta in de Wondelgemstraat. Ook in café Exaarde, Bij Sint-Jacobs. Maar ook op de Vlasmarkt, in de Charlatan, café De Karmeliet in ’t Patershol, … in de Brugsepoort… schijnbaar overal!
PRAKTIJKEN
Tsjoeleboele’s praktijken op café gingen blijkbaar iets verder dan gewoon maar klutskes uitdrinken uit de achtergelaten glazen op de toog en op de tafels. Ze spuwde of spekelde ook moedwillig in iemand’s pint. Iemand schrijft op facebook: “Zij heeft veel pinte gepiekt… Allé, ze proefde ne kier van uw pinte en doarna moeste ze ne mier en hé.”
Dat zegt ook Phil: “Ze lekte aan uw pint en wist dan dat je het niet meer moest hebben.” Laurent beaamt: “En spuwen in jouw bier, om het daarna zelf uit te drinken… dat heeft ze bij mij toch een paar keren gedaan.”
Frank: “Als die binnenstrompelde had iedereen snel zijn pint vast, anders pakte ze ze van den toog en zabberde er ne keer in en vroeg dan: die moete nie meer hebben zeker?”
En het ging nog wat vérder. Iemand schreef: “Tjoele kon als geen ander op den biljart dansen.” Ze zou ook regelmatig geprobeerd hebben om mannen te muilen in ruil voor drank. Slammy: “’t beste was dagge ze direct een pint trakteerde, dan waarde een tijdje haren maat en liet ze u gerust 😉 en als ze vree kwaad was pieste ze tegen uw been (want ze had bijna nooit een onderbroek aan.”
Peter weet nog meer: “Oas ge Tsjoeleboele heur muize mocht zien veur een pinte. Oas ge nie wilde koste a– een klets op ui uuren krijgen b– die muize toch nog gepresenteerd krijgen, willen of niet…kweenie wat datter ’t ergste was.”
Ze kon blijkbaar geen vrouwen in haar buurt verdragen die meer aandacht kregen dan zijzelf. Ze was blijkbaar jaloers. Schrijft de zaakvoerder van ‘Bar Bier’ aan de Sint-Margrietstraat: “Tjoeleboele was bij mij ook soms welkom… totdat ze de nie meer kon verdragen dat er schonere madam naast haar kwam zitten, en die dan begon uit te schelden!”
GAZET
Ondanks het feit dat ze zowat alle cafés in Gent afdweilde, is haar naam blijkbaar legendarisch verbonden met café Damberd. Bij de overname van dat café vorig jaar, publiceerde de krant Het Nieuwsblad/ De Gentenaar in de papieren krant: ‘Van Tsjoeleboele tot proffen in kostuum: iedereen was welkom in Het Damberd’.
En op 4 februari 2021, in haar e-krant, luidde de titel dan ineens ‘Van Zotte Frans tot professoren in kostuum: iedereen was welkom in Het Damberd’.
In de inleiding van het e-artikel stond naast ‘Zotte Frans’ ook Tsjoeleboele vermeld.
BOEKEN, BLOGS
In het boek ‘Heilige schrik‘ van Herman Brusselmans – een bundeling van ca. 250 columns in Humo sinds 1996 – zijn een paar verwijzingen naar Tsjoeleboele te vinden.
Het boek ‘Toos‘ uit 2011, eveneens van Herman Brusselmans vermeldt dat een (fictief) personage uit het verhaal een boek heeft geschreven met de titel ‘Tsjoeleboele in de Charlatan’.
Geert Vandamme noemt haar in zijn blog ‘Gandavum2‘ op 13 november 2021. Ze staat terloops vermeld in een lang artikel, getiteld ‘Oh Oh Ik heb wormen,” Gent in mijn jaren 1980 (herinneringen uit de marge)’:
“In Damberd had ook Tsjoeleboele haar vaste stek. Ze dronk er de ‘klutskes’ uit de glazen (…). Behalve dat haar ware naam Georgette Maenhout was en haar ‘alomtegenwoordige’ aanwezigheid weet ik niks van haar, behalve dat als ze over de Korenmarkt liep en moest plassen gewoon neerhurkte en haar ding deed.”
In de rubriek ‘ABC van Gent’ in de ter ziele gegane stadsblog Gentblogt werd op 15 april 2007 onder de letter ‘T’ vermeld: “Tsjoeleboele: bier schooiende verlepte schoonheid“.
MUZIEK
Het lied ‘Vier pintjes en vier Duvels‘, gebracht door de band ‘SAF’ in 2003, op YT geplaatst door Patrick Baele.
Cabaretgroep ‘Gentse Leute’ met haar nummer ‘Tjoeleboele‘ geplaatst door Flip Filmkes op 16 jul. 2015. Hierin zingen de cabaretiers dat Tsjoeleboele zich uit de cafés liet zetten in ruil voor honderd frank.
De rockgroep ‘Les escargots de Gand’ zingt in haar nummer ‘Suze‘, over het leven van Tjoeleboele.
De kleurfoto bovenaan de pagina. We dachten eerst dat Gido Van Gent, zaakvoerder bij muziekcafé ’t Schoon Zicht in Mariakerke deze foto maakte. Dit is niet zo. Deze unieke foto, destijds genomen in café ‘The Cover’ in de Sint-Pietersnieuwstraat is van de hand van de toenmalige uitbater ¨¨Paul Cover. (Zijn zoon houdt ‘The Cover‘ op de Vrijdagmarkt open). Tsjoeleboele staat op de foto samen met Dirk Devos (thans uitbater van het Parkkaffee), begin de jaren ’90. Wij gingen kijken op een kalender. ‘Vrijdag 5/ 7’ staat op de affiche. In 1991 viel 5 juli op een vrijdag.
Paul Cover gaf ons zijn toestemming voor het gebruik van deze foto in de blog
Grote zwart-wit foto bovenaan de pagina. De foto, van Wim Piqueur, is genomen tijdens het begin van de jaren ’90 in de ‘Kinky Star’ op de Vlasmarkt. F.D.
Lees ook op deze blog:
Lees ook op deze blog:
