persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina
Oost-Europees vluchteling fotografeerde Gentse haven in Interbellum
STRATEN/ VOLK – 05 november 2017 – Google maps laat de Driemasterstraat zien, indien je ‘Nicolaï Kossikoffstraat’ invoert. Wie voorts op streetview kijkt – met dit weer daarheen fietsen was geen optie – ziet desondanks het straatnaambord met verwijzing naar deze persoon. Je bevindt je in een zijstraat van de Wiedauwkaai, nabij V-Tax.
Maar wie was Nicolaï Kossikoff?
Of: vanuit de Kapiteinstraat in Wondelgem rij je de Driemasterstraat in. Aan het eind takt de straat af naar de Kossikoffstraat. Die loopt dan door tot aan de Wiedauwkaai.
Voluit vind je zijn naam als Nikolaï Kossikoff Kharkov. Kharkov of Kharkoff verwijst naar zijn geboorteplek in Rusland, thans Oekraïne. Hij was een industrieel fotograaf die in het interbellum leefde en voor wie de haven van Gent het favoriete onderwerp was. Hij fotografeerde vooral vanaf 1935. Naar verluidt zou zijn werk maar recent de erkenning krijgen die het verdient. De man bleef lang onder de radar en zelfs vandaag kent de doorsnee – en zelfs minder doorsnee – Gentenaar de fotograaf niet. Laat staan dat men weet dat de fotograaf een straatnaam heeft in Gent.
Hij heeft nochtans mooie en unieke beelden achtergelaten van dokken en van allerlei schepen die waren aangemeerd in de haven. Hij schuwde daarbij blijkbaar de risico’s niet. Om zijn ansichten zo uniek mogelijk te maken, zou hij op kranen geklommen zijn. Zijn werk zou in het verleden als illustratie gebruikt zijn in de jaarverslagen van Port of Ghent.
Volgens een document uit 2009 van Xavier Debeerst was Nicolaï Kossikoff een immigrant uit Rusland, een aristocraat die gevlucht was voor de Russische Revolutie en waardoor hij zijn ingenieursstudies diende stop te zetten. Tijdens zijn jeugd was hij door zijn ouders naar Italië gestuurd om er kunst te bestuderen.
In zijn fotowerk neemt de ingenieur in hem de bovenhand. Hij is gefascineerd door techniek. Aandacht voor de mensen heeft hij niet.
Xavier Debeerst volgde kunstfotografie aan KASK – Koninklijke Academie van Schone Kunsten in Gent – van 1982 en 1987. Hij is eigenaar van de AnamorFose vintage fotogalerij in Izegem.
Debeerst verwijst naar een handgeschreven autobiografie van de fotograaf die bewaard zou worden in het FOMU – Foto- en Film Museum van Antwerpen. Daaruit blijkt dat de fotograaf in 1898 in het Russische Kharkov geboren is. En dat hij na een omzwerving in Noord-Afrika via Parijs in Gent beland is.
In het Belgisch Staatsblad – een exemplaar uit 1937 – staat Kossikoff vermeld als Rus die tot Belg is genaturaliseerd.
Zijn eerste baan is er een van restaurateur van schilderijen in Gentse kerken. Vanaf 1935 tot 1940 werkte hij in de documentatiedienst van het Gentse havenbedrijf. Tijdens de oorlog dook hij onder, waarna hij tot 1954 een portretstudio had. Hij hield zijn atelier, of woonde, in de Sint-Pietersnieuwstraat, naast studentenrestaurant ‘De Brug’. Volgens de informatie op het straatnaambord overleed hij in 1972 in Gent. Niet in 1975, zoals de auteur vermeldt. F.D.
In google maps vinden we een dorpje in Wit-Rusland dat Kharkovka heet, niet Kharkov of Charkov. In Oekraïne, in de buurt van de Russische grens is er een stad met die naam – die inmiddels door iedereen bekend is omwille van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Fluctuerende landsgrenzen doorheen de geschiedenis… Van dezelfde bron: in oorsprong was het Oekraïnse Charkov een deel van Rusland.
Van Xavier Debeerst vindt men op youtube een video met een compilatie van het fotowerk van Kossikoff.
Op facebook is er een pagina met een groot aantal foto’s van Nicolaï Kossikoff
Lees ook op deze blog: 100 jaar Russische Oktoberrevolutie op de Kouter
