STRATEN – Spitaalpoortbeluik, Warneford- en Tienmeterstraat


header copie - aangepast persblog.be - kopie (2)persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

KEN JIJ SINT-AMANDSBERG?

STRATEN – 09 september 2018 – Dit verhaal is de start van een ontdekkingsreeksje over hoekjes en kantjes in deelgemeenten van de stad. Het is in de zijlijn ook het verhaal van onze afgesleten schoenzolen. Het startschot is voorbehouden voor Sint-Amandsberg, met haar Warnefordstraat, Spitaalpoortbeluik en Tienmeterstraat. De straten vertellen iets over, respectievelijk: een zeppelin, de voorloper van de Dampoort en de Rietgracht.   

TIENMETERSTRAAT

Opzij van de Halvemaanstraat – tussen Visitatiestraat en Antwerpsesteenweg – vind je de Tienmeterstraat. Je bent in een stukje zuidwest Sint-Amandsberg, aanschurkend tegen de spoorlijn, met daarachter verborgen: de Koopvaardijlaan en het Achterdok (tussen Octrooiplein en Handelsdok).

Een weg van enkele tientallen meter diepte loopt naar, wat op het eerste zicht lijkt op, een beek. Bij nadere opzoeking blijkt dit de Rietgracht! Deze gracht werd in de loop van de 13de eeuw gegraven als grenslijn van het rechtsgebied van de stad.

Via de gracht – quasi roerloos aan de voet van de spoorwegberm – kom je bij de achterkant van de huizen van de Halvemaanstraat.

Aan je linkerhand staat een oud en vervallen fabriekje, waar nu een scoutsvereniging haar activiteiten ontplooit. Een voormalige maalderij, net zoals er aan de Halvemaanstraat tegenover de nabije Louis Cloquetstraat nog eentje ligt?

Banaal? Ja, maar toch verrassend. Op die weg waan je je opeens in een dorp. En natuurlijk, de vondst van een stuk Rietgracht in Sint-Amandsberg maakt de ontdekkingstocht ineens veel minder banaal!

UPDATE –  Lezer Werner Bockstaele bracht een aanvulling op ons verhaal over de Tienmeterstraat in Sint-Amandsberg: Eerder heette het daar Thien Ghemeet Straetken, de benaming sinds 1534. Een ‘gemeet’ of ‘gemet’ is een oude oppervlaktemaat. 1 gemet is ongeveer 4.456 m². Dit straatje liep door De Sloote meerschen en De Neermeerschen tot aan de Sluys gracht.

Oud fabriekje. Maalderij?
Rietgracht
Weggetje tussen Rietgracht en achterkant huizen Halvemaanstraat
Achterkant huizen Halvemaanstraat
Spoorwegberm waarachter Koopvaardijlaan, Achterdok…
SPITAALPOORTBELUIK

‘Spitaal’ is een volkse afkorting voor hospitaal, zoals een ‘hospice’ dit ook is. Aan de Spitaalpoortstraat kleeft een beluikje uit 1880. Er pronkt een oude pomp in het midden van de vroegere koer, thans een gemeenschappelijk erf. De huisjes zijn gerenoveerd. Je merkt dat er hier een sociaal leven is. Stoelen en bankjes blijven buiten staan voor de deuren.

De Spitaalpoort, die de naam aan de straat en haar beluik gaf, is allang verschwunden. Het was Keizer Karel die deze toegangspoort tot Gent in 1577 liet vervangen door de Dampoort, omdat ze allicht beter aansloot bij zijn Spaanjaardenkasteel, dat overigens op de brokstukken van de Sint-Baafsabdij werd gebouwd. Dit kasteel is ook allang weer verdwenen. In 1834 was het volledig gesloopt. Is het niet verhuisd naar het puin waarop de naburige Puinstraat is verrezen?

Spitaalpoortbeluik
Spitaalpoortbeluik – pomp op centrale plaats
Spitaalpoortbeluik
Spitaalpoortbeluik, zo’n 40 jaar geleden – pic inventaris onroerend erfgoed

REGINALD WARNEFORDSTRAAT

UPDATE – Antwerpsesteenweg, Sint-Amandsberg – Tegen de gevel van het ‘Dienstencentrum’ hangt een gedenkplaat en miniatuurvliegtuigje. Het vliegtuigje zou dit van Reginald Warneford moeten zijn, die in 1915 een Duitse Zeppelin uit de lucht schoot, die vervolgens neerkwam op deze plek in de gemeente.

In de spie van de Antwerpsesteenweg en de Land van Waaslaan, met top bij het Antwerpenplein, loopt de Reginald Warnefordstraat. En dit tot aan de Schoolstraat, die de twee steenwegen met elkaar verbindt. Bij die Schoolstraat vind je een gedenkplaatje ter ere van die Reginald. Hij was vliegenier bij de RAF tijdens WOI en bevocht in zijn jachtvliegtuigje een Duitse zeppelin boven Gent. Toen hij ergens ter hoogte van de Brugse Poort bij Palinghuizen kwam, dropte Warneford enkele granaten op de zeppelin. Het luchtschip vatte vuur en zeeg langzaam neer in de richting van Sint-Amandsberg. Boven het Groot Begijnhof explodeerde een gascel. De brokken sloegen door het dak van een begijnhuisje. Boven het gemeentehuis brak de zeppelin in twee. Een brokstuk belandde op het Visitatieklooster. Volgens sommige bronnen kwam nog een brok terecht op het dak van herberg Saint-Amand. Dit café – nu al jaren verlaten – werd later bekend als de Macaco. Twee burgers lieten het leven: het nichtje van een begijntje dat bij haar tante op logement was in het begijnhof, en een kloosternon van Visitatie. F.D.

 

 

 

Reginald Warnefordstraat
Reginald Warnefordstraat
Macaco
Gedenkteken aan Reginald Warneford

 Naar Facebook

Terug naar hoofdpagina

NAAR ARCHIEVEN

STRATEN in 2016 - ARTIKELOVERZICHT
STRATEN in 2016-2017-2018 – ARTIKELOVERZICHT