STAD – Orangisten, Willem I is weer in de stad!

header copie - aangepast persblog.be - kopie (2)persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

STAD/ EVENT21 oktober 2018 – Het standbeeld van de Nederlandse koning Willem I werd zaterdag officieel ingehuldigd. Hij staat met zijn gezicht naar Sint-Bavo, zij het de voormalige fabriek van Ferdinand Lousbergs, van Nederlandse afkomst en een tijdgenoot. Na de onafhankelijkheid was Gent een broeinest van orangisten die zich verzetten tegen de Belgische staat.

Koning der Nederlanden

Willem I wordt in Gent geëerd omwille van zijn inspanningen om de stad een economische impuls te geven. Zo weet inmiddels zo goed als iedereen dat hij de bezieler was van de oprichting van Ugent en van het uitgraven van het kanaal Gent-Terneuzen. Hij stichtte ook de Generale Bank/Maatschappij om de handel bij te staan in haar kapitaalnoden. Hij werd de koning-koopman genoemd.

Het kanaal had en heeft grote impact op de Gentse economie. De industriële productie in Gent geraakte in Nederland door middel van het kanaal. Daar lagen vele exportmogelijkheden open, dankzij de Hollandse handelsvloot.

Bisdomkaai, waar het standbeeld van Willem I staat

Willem I kwam soms ook tussen in individuele bedrijfsinitiatieven. Zo bv. kregen Joseph Huyttens en zijn echtgenote Thérèse Kerremans zijn steun voor de oprichting van hun bedrijf aan de voet van de Brugse Poort dat, na een overname, bekend werd als Le Phoenix. (Lees in dit verband op deze blog: Le Phoenix – Phoenixstraat)

Phoenix gravure – pic nl.wikipedia.org

Na de breuk met Nederland, kwamen sommigen met sympathieën voor de herannexatie van Gent bij Nederland in aanvaring met Belgicisten. Een voorval: Jean-Baptiste Voortman werd, net als zijn vennoot Guillaume Van Zantvoorde, orangist in 1830. Die overtuiging kostte hen bijna het leven. Zij konden slechts op het nippertje ontsnappen aan een lynchpartij. In hun fabriek aan de Vogelenzang werden vernielingen aangericht.

Voortman aan de Vogelenzang. Het bedrijf werd later ‘Texas’

Jean-Baptiste was in functie van zijn indiennerie, aan het begin 19de eeuw een handel gestart met Nederlands-Indië. De breuk met Nederland betekende een stopzetting van die bloeiende handel. En hij was absoluut niet de enige in Gent voor wie de creatie van de Belgische Staat onheil bracht. (Lees in dit verband op deze blog: Familie Voortman)

Je moet immers weten dat 15 jaar eerder de industrie al te lijden had gehad onder het wegvallen van de Franse exportmarkt na de val van Napoleon Bonaparte, vriend van Lieven Bauwens. (Lees in dit verband op deze blog: Pre-industrieel Gents textiel)

Zo was er bv. ook stadsarchitect Napoléon-Lievin de Pauw – bekend van de de Pauwvaart en van de bouw van de Sint-Annakerk. Hij was een neef van Lieven Bauwens, Hij was orangist tot 1839. (Lees in dit verband op deze blog: Er zit een schandmerk op de Sint-Annakerk)

Voormalige fabriek van Lieven Bauwens – Fratersplein – Sint-Jan-De Deo
Napoléon-Liévin de Pauw – pic lib.ugent.be

Joseph van Crombrugghe was burgemeester in Gent na de onafhankelijkheid van België. Als orangist behaalde 87% van de stemmen [er was toen geen algemeen stemrecht]. Hij werd geschorst. Er kwam een staat van beleg. Gent kwam onder militair bestuur met als doel het orangisme de kop in te drukken.

Weet dat ook de Gentse burgemeester voor de periode 1841-1854, Constantin de Kerchove de Denterghem, vader van Charles, officier was geweest in het leger van Napoleon Bonaparte en later ook orangist werd.

In die context ontstond bv. ook de loge La Félicité Bienfaisante, onderdeel van Het Grootoosten der Nederlanden.

Joseph van Crommenbrugghe
Charles de Kerchovelaan – standbeeld van Charles – Constantin was vader van Charles

Dit zijn maar een aantal voorbeelden om aan te tonen dat Willem I geliefd was in leidende kringen in Gent. Na de scheiding van Vlaanderen en Nederland, bleven nog decennia Oranje-gezinde loges actief, net zo goed als Napoleon-gezinde loges overigens. Hyppolyte Metdepenningen – zijn standbeeld staat op het Koophandelsplein – was eveneens een politicus die bekend stond voor zijn orangisme.

Standbeeld van Hippolyte Metdepenningen – Koophandelsplein – Hof van Beroep

Maar ook in de Letteren kwam het orangisme boven drijven. Bv. Jan-Frans Willems, voor wie een herdenkingsbeeld op het Sint-Baafsplein werd opgericht, en Prudens van Duyse, naar wie een pleintje werd genoemd in de studentenbuurt, waren Nederlandsgezind omwille van de gemeenschappelijke taal.

Sint-Baafsplein – herdenkingsbeeld Jan-Frans Willems

Willem I wordt door middel van het standbeeld afgebeeld met bakkebaarden en keurig gekapte haren, anders dan Jacob van Artevelde op Vrijdagmarkt. Die staat er bij met halflange wilde haren en een forse baard. Beide koppen zien er geheel anders uit, ondanks de stadslegende dat de kop van Artevelde naar de beeltenis van die van Willem I zou zijn gemaakt. (Lees in dit verband op deze blog: Niet Artevelde, wél Willem I…)

Jacob van Artevelde, de kop van Willem I? Het lijkt er niet op…

Na de Belgische afscheuring deed Willem I troonsafstand ten gunste van zijn zoon, Willem II. Hij stierf in 1843.

De Koning der Nederlanden, Willem I, droeg ook de titel van Prins van Oranje-Nassau. Nassau-Oranje was een tot de Nederrijns-Westfaalse Kreits behorend vorstendom binnen het Heilige Roomse Rijk.

Het standbeeld van Willem I staat op de Bisdomkaai. Eerder dit jaar werd een stuk van de Baudelokaai naar Willem I hernoemd.

Koning WillemI net voor zijn dood in 1843 – Hij droeg toen een baard…

Naar aanleiding van de plechtige inhuldiging, droegen draaiorgels, her en der in het centrum opgesteld, bij tot het opvrolijken van de gebeurtenis. F.D.

Draaiorgels in de stad

Voor de petite histoire: Leopold II was niet zo een Hollander-vriend. De Vlaamse journalist Kris Clerckx onderzocht documenten uit het huisarchief van de koning waaruit bleek dat kroonprins Leopold II vergevorderde plannen had om Nederland binnen te vallen. Hij wilde op deze wijze toegang krijgen tot koloniën – hij had eerder gepoogd om Borneo te verwerven – en bovendien vond hij, net als zijn vader, dat Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Brabant, Limburg en Luxemburg tot België behoorden. Zijn vader, Leopold I, vond het aanvalsplan tegen Willem III, kleinzoon van Willem I, te riskant. (bron: Wikipedia)

Terug naar hoofdpagina

NAAR ARCHIEVEN

Naar Facebook

Lees ook op deze blog:

STAD in 2016 - ARTIKELOVERZICHT
EVENT in 2016-2017-2018 – ARTIKELOVERZICHT
STAD in 2016 - ARTIKELOVERZICHT
STAD in 2016-2017-2018 ARTIKELOVERZICHT