STAD – Kastelen en villas in Mariakerke


header copie - aangepast persblog.be - kopie (2)persblog.be – Verhalen uit en over Gent – naar hoofdpagina

“Sprookjesachtig” en “majestueuze tint”

STAD/ RAND – 15 februari 2022 Een papieren brochure van Cultuur/ Stad Gent is lovend over de Mariakerkse kastelen en dicht ze toe dat ze voor een sprookjesachtig accent zorgen in de gemeente. Sinds de middeleeuwen bezaten de belangrijke families hier een zogenaamde ‘heerlijkheid’ met veel groen en vijvers. In de 19de eeuw kwamen die in handen van rijke industriëlen.

Architect Joseph Schadde is een naam als een klok in Mariakerke. Hij gaf verschillende kastelen het uitzicht dat ze vandaag nog hebben. De kasteelparken zijn echter intussen in grote mate verkaveld, of zijn opgegaan in infrastructuurwerken. De brochure stipt nog aan dat de overgebleven kasteelparken Mariakerke een groene en lichtelijk majestueuze tint geven.

Kasteel Van Tieghem de ten Berghe (of ‘Les Muguets’)

Paul van Tieghemlaan, Mariakerke – De hoger genoemde papieren brochure van Stad Gent: “Dit domein was in het verleden in het bezit van notoire families: tot in de 14de eeuw van de familie Van Vaernewijck, daarna onder meer van de families Triest en Borluut. In de 19de eeuw werd het kasteel eigendom van de familie van Tieghem de ten Berghe.

Paul van Tieghemlaan – Dienstencentrum – Van Tieghem de ten Berghe

Paul van Tieghem liet in 1889 het neogotische kasteel optrekken naar de plannen van architect Joseph Schadde. Het kreeg de naam “Les Muguets’, de meiklokjes. (…)

Na de dood van Paul van Tieghem kwam het in handen van de paters Dominicanen, brouwer De Smet uit Wondelgem, de vriendenkring van het personeel van de Kredietbank, een jeugdherberg, Duitse soldaten in de Tweede Wereldoorlog, een ontspanningsoord, een private dierentuin met beren en leeuwen, om in 1967 eindelijk… het gemeentehuis te worden.

pic Beeldbank Stad Gent

Het parkje is wat rest van het domein rond het kasteel. Een deel werd onteigend voor de bouw van de brug, een deel werd verkaveld. (…) Vooral in het voorjaar, als de bosanemonen bloeien, is dit parkje bijzonder mooi.”
Thans zit het Dienstencentrum van de gemeente in dit kasteel.

Kollekasteel (‘Kasteel Herry’ of ‘Les vignes vierges’)

Groenestaakstraat, Mariakerke – De brochure: “Tegenover de oude herberg ‘In Den Groenen Staeck’ bouwde de toenmalige Mariakerkse burgemeester Gustaaf Herry in 1830 zijn kasteel, pal op landbouwgrond. Zijn erfgenamen haalden er in 1880 architect Schadde bij om het kasteel te verbouwen in de huidige vorm. Een groot gedeelte van het kasteelpark werd verkaveld in 1965, maar later werd het kasteel gelukkig aangekocht door de vzw Kolle om er een ontmoetingscentrum uit te bouwen onder de naam ‘Kollekasteel’.
De eerste ‘Kollefeesten’ werden georganiseerd in 1960. Sindsdien is het een jaarlijkse lentefeest (…).”

Groenestaakstraat – Kollekasteel
pic inventaris Onroerend Erfgoed

Parkkaffee (Landhuis ‘Les Cygnes’)

Groenestaakstraat, Mariakerke – De brochure: “Het domein ‘Les Cygnes’ dankt zijn naam aan de statige zwanen die op de vijver voor het kasteel drijven. Het heeft een lange geschiedenis sinds de jaren 1700, en de ene na de andere adellijke familie heeft er mekaar afgelost. Maar sinds 2000 zetten de huidige eigenaars, tijdens de maanden juli en augustus, het domein voor het publiek open als ‘Parkkaffee’.

Groenestaakstraat – Parkkaffee – pic contentimento.be

In de begindagen was het een va-et-vient van alternatievelingen en hun kinderen. (…) Thans wordt het gebeuren strict georganiseerd.

Kasteel Claeys-Boüüaert

Kasteeldreef, Mariakerke – De brochure: “De precieze geschiedenis van dit omwalde kasteeldomein is niet met zekerheid te achterhalen. Waarschijnlijk was het in de middeleeuwen eigendom van de heren van Mariakerke, de machtige baronnen van Gavere en later de van Vaernewijcks. In de loop de eeuwen wisselde het domein meermaals van eigenaar.

Kasteeldreef – Claeys-Boüüaert – pic pinterest

Het kasteel werd een paar keer gesloopt en weer opgebouwd, een laatste keer in 1888, toen de familie Bracq-Herroux aan architect Joseph Schadde de opdracht gaf.
Hij ontwierp het in een fantasierijke neo-Vlaamse renaissancestijl.

Alfred Claeys-Boüüaert, zoon van een Gentse bankiersfamilie en later senator voor de katholieke partij, liet het kasteel afwerken. De laatste eigenaar, Alphonse Claeys-Boüüaert, verkocht het kasteel en het domein in 1971 aan de gemeente Mariakerke. (…)”
“Vanuit de traditie ontstond de jaarlijkse kermis ‘Zomerlief’.”

Domein Claeys Bouüaert – ‘Zomerlief’ kermis (foto uit 2018)

Domein Vyncke Bovyn (‘Villa Ooievaar’ of ‘Les Cygognes’)

Botestraat – Lusthoflaan, op de grens met Wondelgem – De blog van Catherine Boone onthult: “In maart 1802 ontwerpt de Gentse architect Jean-Baptiste Pisson het landhuis Van Aken in een kenmerkende Empirestijl (…)
De handelsfamilie Van Aken is afkomstig uit Gent waar al enige generaties wonen aan de St-Michielsplaats 2 nabij de Sint-Michielskerk.”

Botestraat – Lusthoflaan – Villa Ooievaar op domein Vyncke-Bovyn – pic Catherine Boone

‘Les Cygognes’ is hun buitenverblijf. De weduwe gaat er uiteindelijk wonen. Zij is een grote liefhebster van verschillende soorten bloemen, bomen en planten.
“Het voorplein, de schuren en de tuinderswoning, vormen een harmonieus geheel met de rijk aan gevarieerde planten en struiken tuin die op zich verschillende uitzichten aanbiedt.”

Vyncke-Bovyn

Als in 1844 de laatste telg van Aken overlijdt, wordt het landgoed verkocht aan de Gentse rentenier Joannes-Baptiste Gheldolf. Dixit de blog van Catherine Boone.
“Gedurende een periode van ongeveer 100 jaar zullen hij en zijn verwanten [in het kasteel] wonen en [het] uitbreiden met een ijskelder en oranjerie. In de beginjaren verbleven ze enkel tijdens de zomerdagen hier daar ze ook aan de Burgstraat 63 in Gent woonden. (…)”

“Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de ‘villa’ door de Duitse bezetter ingenomen (…). Na de oorlog koopt de op 11 mei 1895 geboren Jean Louis Oscar Sprengers het domein in 1947.”
Vanaf 1970 bewonen Robert Vyncke en zijn echtgenote Dionysia Zoé Odila Bovyn het huis, als laatste bewoners. Tien jaar later wordt het goed verkocht aan de stad Gent.

Vyncke- Bovyn

Stad Gent: “Sinds de Tweede Wereldoorlog werden in het park weinig onderhoudswerken uitgevoerd. Daardoor ontwikkelde de vegetatie zich op een natuurlijke manier. Enkele grasvelden raakten bebost en de oorspronkelijke patronen vervaagden.”
De villa wordt thans uitgebaat door vzw Kompas. Er wordt een sociaal restaurant in gehouden.

Kasteel van het Zandeken (of ‘Kasteel de Hemptinne’ of ‘Les Bourgoien’)

Raymond de Hemptinnestraat, Mariakerke – Bij de Sporthal Bourgoyen, aan de voet van het natuurdomein, ligt dit witte kasteeltje.
Inventaris Onroerend Erfgoed: “Reeds voorkomend op een kaart van 1815. In 1892 wordt het goed verkocht aan J. Fobe die het kasteel laat verbouwen, namelijk toevoegen van één verdieping en de koepel. In 1918 wordt reeds een zuidelijk deel van de tuin verkaveld. In het bezit van Raymond de Hemptinne in 1928.”

Raymond de Hemptinnelaan – Kasteel van het Zandeken

Het kasteel wordt thans uitgebaat door vzw Kompas ter ondersteuning van mensen met een beperking.

Kasteel ‘Kervijn d’oudt Mooreghem’ 

Durmstraat, Mariakerke, op de grens met Wondelgem – Het kasteel is gelegen in een ruim park, met aan de achterkant van het domein: de Industrieweg.
Inventaris Onroerend Erfgoed: “Reeds in de 18de eeuw bestond in deze uiterste noordoostelijke hoek van Mariakerke een kasteel gebouwd op de akkers van de heer de Beer, baron van Meulebeke. Het omwalde goed was ten noorden begrensd door een vestinggracht zogenaamd de “linie”, later gewoon een afwateringsvliet van de Kalebeek of Lievevaardeken (verdwenen na de aanleg van de Ringvaart).

Durmstraat – Kasteel Kervijn d’Oudt Mooreghem

Eind 18de eeuw was vermoedelijk de heer Van den Broucke eigenaar en uit deze periode moet de nog bewaarde ijskelder dateren. Adolf Kervijn werd eigenaar van het kasteel in 1849, in 1855 liet hij de gebouwen optrekken. In 1884 liet zijn opvolger verbouwingswerken uitvoeren en werd het huidige kasteel in neo-Vlaamserenaissance-stijl naar ontwerp van architect J. Schadde opgetrokken.

Na 1918 werd het door de eigenaar niet meer bewoond. Het deed enige tijd dienst als meisjeskostschool en rusthuis voor paters der Heilige Harten. (…) Het omliggende park werd circa 1970 gedeeltelijk onteigend voor de aanleg van de industrieweg.”
Bij het kasteel liggen grote dienstgebouwen uit 1851, verbouwd in 1886.
Thans is het kasteel de vestigingsplek van ‘Advocaten Van Steenbrugge‘.

Durmstraat – Kasteeldomein Kervijn d’oudt Mooreghem – pic Inventaris Onroerend Erfgoed

Kasteel Ter Beken

Beekstraat – Casier de Ter Bekenlaan, op de grens met Drongen – Amand Casier werd geboren midden de 19de eeuw als zoon van een senator en als neef van de volksvertegenwoordiger en industrieel Jules de Hemptinne. Hij huwde Bertha de la Kethulle de Ryhove. Naderhand werd hij baron en nog later mocht hij aan zijn familienaam toevoegen: ‘de ter Beken‘.

kant Casier de Ter Beke

Beekstraat – kasteel Ter Beken

Inventaris Onroerend Erfgoed: “Feodaal slot “Ter Beken”, eigendom van de heer van der Beken, heer van Drongen, op een deel van “’t Goetter Beke”. In 1516 behoorde het goed toe aan Gillis van der Beken. Nadien verschillende malen van eigenaar gewisseld.”
“In 1748 laat Karel-Willem, graaf d’Allegambe, markies van Auweghem, het oude ‘Goetter Beke’ slopen en het huidige kasteel optrekken (…). Begin 20ste eeuw wordt Amand Casier, een Gents industrieel, sinds 1922 Baron A. Casier de Ter Beken, eigenaar en wordt het kasteel gerestaureerd.

Tijdens de beide Wereldoorlogen lijdt het kasteel veel schade onder de bezetting door de Duitse troepen en later door de Canadezen.” In 1948 wordt het openbaar geveild. In 1955 kocht het bisdom Gent het kasteel en richtte het in als het zogenaamde Sint-Paulusseminarie.

Het kasteel is thans deel van de ‘Luca School of Arts‘.

Beekstraat – Seminarie…

UPDATE – Omdat we nooit volledig kunnen zijn, maar ook niet te veel willen laten liggen, brengen we hier nog in dit “addendum” in het kort iets over:


La Maison Blanche

Henri Storystraat – Groenestaaksstraat, Mariakerke – Rechts van het Parkkaffee –  Inventaris Onroerend Erfgoed: “19de-eeuws kasteeltje in omwald park, aangelegd in landschappelijke stijl met grillige vijver en onder meer smeedijzeren brugje in neorococostijl. Gebouwd op de plaats waar circa 1600 “dhoyers van Daneel van den Eeckhaute” hun hofstede hadden. Door bankier Isidoor Verhaeghe gekocht in 1860, kasteel gesloopt en heropgebouwd. Later en tot heden in handen van de familie Story.”

Storystraat – Groenestaakstraat – Landhuis ‘La Maison Blanche’

Terug naar hoofdpagina

 

Naar Facebook

Lees ook op deze blog:

STAD – ARTIKELOVERZICHT 2022-2023-2024